Przewodnik po współczesnych nazwach walut
Aktualizacja: 8 lutego 2025 r.
Wpis został opracowany na podstawie źródeł takich jak encyklopedie, strony internetowe banków, mennic, muzeów numizmatycznych oraz publikacji dotyczących historii walut. Należy jednak podkreślić, że część informacji, zwłaszcza tych dotyczących nazw i ich genezy, może być uznana za „niepewną” lub „przypuszczalną”. Wiele kwestii w tym zakresie pozostaje otwartych, a interpretacje różnią się w zależności od przyjętych źródeł. Takie rozbieżności wynikają z braku jednoznacznych dokumentów historycznych oraz trudności związanych z rekonstrukcją etymologiczną i lingwistyczną. W związku z tym, w celu zachowania klarowności, w tekście wybrano wersję uznawaną za najbardziej prawdopodobną. Warto dodać, że celem opracowania nie jest ambitna analiza naukowa, lecz przedstawienie podstawowych informacji w sposób przystępny i zrozumiały dla szerokiego kręgu odbiorców.
Monety podjednostek walut, które charakteryzują się niskimi nominałami i wartością, określa się mianem monet zdawkowych. W wielu krajach stopniowo wychodzą one z użycia z powodów ekonomicznych czy inflacyjnych. Proces ten może być wynikiem świadomej polityki monetarnej lub efektem naturalnego spadku ich wartości nabywczej. Koszt produkcji niskich nominałów przewyższa ich wartość (szacuje się, że wyprodukowanie 1 grosza może kosztować nawet 5 groszy), a wiele z tych monet „zostaje zgubionych” (odkładanie do przysłowiowego słoika) co wymusza ich dalszą produkcję w celu uzupełnienia w obiegu, generując dalsze koszty.
Nazwy jednostek głównych
afgani | ariary | birr | denar | dinar | direm | dirham | dobra | drachma | dram | escudo | euro | frank | funt | hrywna | lej | lek | lew | lilangeni (emalangeni) | loti (maloli) | łat | manat | nakfa | paʻanga | pula | quetzal | rand | rubel | som | somoni | sum | szyling | tenge | ugija | zarin | złoty
Nazwy podjednostek
avo | ban | cent | centym | deni | dinar | diram | dirham | eurocent | fenig | fils | gapik | grosz | iraimbilanja | khoums (chum) | kopiejka | pul | rap | rappen | qindarka | santim | seniti | stotinka | tanga | tebe | tenge | tiyin | tiyn | tyjyn |
przeczytaj także o: Zasady pisowni nazw walut, Skróty i symbole walut, Kod ISO 4217
afgani
Afganistan
Słowo افغانۍ / افغانی (afghani) w językach paszto i dari (odmiana perskiego) pierwotnie odnosiło się do Pasztunów, czyli etnicznych Afgańczyków. Z czasem zaczęto go używać w szerszym znaczeniu – jako określenie wszystkich mieszkańców Afganistanu, a nie tylko Pasztunów. Współcześnie termin ten oznacza wszystko, co związane z państwem Afganistan
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
afgani | افغانۍ / افغانی | AFN | pul |
ariary
Madagaskar
Przed kolonizacją Królestwo Madagaskaru używało skomplikowanego systemu monetarnego, w którym ariary było najwyższą jednostką rozrachunkową (walutą używaną do rozliczeń) oraz jednostką masy. Nazwa ariary pochodzi od arabskiego الريال (al rial), które z kolei wywodzi się od hiszpańskiego real. Ariary jest jedną z dwóch walut (obok mauretańskiej ugiji) o niedziesiętnym systemie podziału, w którym ariary dzieli się na 5 iraimbilanja. W czasach kolonialnych ariary było superjednostką równą 5 frankom malgaskim
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
ariary | ariary | MGA | iraimbilanja |
ban
Nazwa prawdopodobnie wywodzi się od łacińskiego denarii banales czyli denar bana – denary bite przez pana/władcę. Były to srebrne monety z XVI–XVIII wieku, które krążyły na terenie Mołdawii i Bukowiny. Słowo „ban” ogólnie oznacza „pieniądz”
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
lej rumuński | 1⁄100 | ban | ban |
lej mołdawski | 1⁄100 | ban | ban |
przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|---|---|
mianownik | ban | bany |
dopełniacz | bana | banów |
celownik | banowi | banom |
biernik | bana | bany |
narzędnik | banem | banami |
miejscownik | banie | banach |
wołacz | banie! | bany! |
birr
Etiopia
W 1894 roku cesarz Menelik II wprowadził nową walutę, początkowo nazywaną „talarami etiopskimi” (znanymi także jako talary abisyńskie). Później waluta ta została przemianowana na birr. Nazwa birr wywodzi się bezpośrednio od amharskiego słowa oznaczającego „srebro” lub „błyszczący”, a jej pierwotne źródło może pochodzić od starszego rdzenia oznaczającego „być białym”.
Początkowo termin birr używany był również w odniesieniu do talarów Marii Teresy, które były szeroko rozpowszechnione w handlu międzynarodowym, zwłaszcza w regionie Morza Czerwonego oraz na Bliskim Wschodzie, w tym w Etiopii. Ponadto, w regionie stosowano również inne monety typu talar, np. talar erytrejski. W czasach kolonialnych, po podbiciu Etiopii przez Włochy w 1935 roku, w obiegu były różne waluty oparte głównie na włoskim lirze: lir włoski, lir somalijski oraz lir wschodnioafrykański. Po zajęciu przez Brytyjczyków w latach 1940–1941 w obiegu znajdowała się waluta oparta na funcie szterlingu – szyling wschodnioafrykański. Przywrócono talara etiopskiego i utrzymano w obiegu talary Marii Teresy. W obiegu były również inne waluty: funt egipski, rupia indyjska oraz funt szterling. W latach 1945–1962, podczas Federacji Etiopii i Erytrei, oraz w latach 1962–1976, kiedy to toczyła się wojna o niepodległość Erytrei, w obiegu znajdował się dolar etiopski, który został zastąpiony w 1976 roku przez obecnego birra.
Nazwa Abisynia była używana w Europie w odniesieniu do Etiopii, głównie w czasach kolonialnych
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
birr | ብር | ETB | santim |
cent
Najpopularniejsza nazwa podjednostek wielu walut. Cent, z łacińskiego centum, oznacza „sto”, „jedną setną”, „setną część”. Jako monetę centa po raz pierwszy wybito w stanie Massachusetts w 1787 r. W zestawieniu podano nazwę w językach urzędowych (z transliteracją) alfabetów niełacińskich
w trakcie opracowania
język | nazwa oryginalna | podział jednostki głównej | waluta, jednostka główna (kod ISO) |
afrikaans angielski inne języki | sent cent patrz: rand | 1⁄100 | rand (ZAR, Południowa Afryka) |
amharski | ሴንቲም (sentim/santim) | 1⁄100 | birr (ETB, Etiopia) |
angielski | cent | 1⁄100 | dolar australijski (AUD) dolar barbadoski (BBD) dolar bahamski (BSD) dolar belizeński (BZD) dolar bermudzki (BMD) dolar gujański (GYD) dolar kajmański (KYD) dolar liberyjski (LRD) dolar namibijski (NAD) dolar wschodniokaraibski (XCD) |
angielski francuski | cent centime | 1⁄100 | dolar kanadyjski (CAD) |
angielski fidżyjski hindi fidżyjskie | cent senti सेंट (sent) | 1⁄100 | dolar Fidżi (FJD) |
angielski jamajski | cent sent | 1⁄100 | dolar jamajski (JMD) |
angielski maoryski | cent tene | 1⁄100 | dolar Wysp Cooka (de facto dolar nowozelandzki, NZD) |
angielski papiamento | cent cen | 1⁄100 | florin arubański (AWG) |
arabski tigrinia | سنت (sint) ሳንቲም (santim) | 1⁄100 | nakfa (ERN, Erytrea) |
chiński (kantoński) angielski | 仙 (xiān – śien) cent | 1⁄10 , 1⁄100 , 1⁄1000 | dolar Hongkongu (HKD) |
chiński portugalski | 仙 (xiān – śien) avo | 1⁄10 , 1⁄100 | pataca (MOP, Makau) |
estoński | sent | 1⁄100 | korona estońska (EEK, historyczna) |
filipiński angielski | centavos lub sentimo cent | 1⁄100 | peso filipińskie (PHP) |
francuski | centime | 1⁄100 | franc CFA (XOF, XAF) frank CFP (XPF) frank francuski (FRF, historyczna) |
francuski włoski | centime centesimo | 1⁄100 | frank monakijski (MCF, historyczna) |
hiszpański | centavo | 1⁄100 | austral (ARA, Argentyna, historyczna) boliviano (BOB, Boliwia) boliwar (VES, Wenezuela) colón salwadorski (SVC, historyczna) cordoba (NIO, Nikaragua) lempira (HNL, Honduras) peso argentyńskie (ARS) peso boliwijskie (BOP, historyczna) peso chilijskie (CLP) peso dominikańskie (DOP) peso honduraskie (-, historyczna) peso kolumbijskie (COP) peso kubańskie (CUP) peso meksykański (MXN) sucre (ECS, Ekwador, historyczna) quetzal (GTQ, Gwatemala) |
hiszpański | céntimo | 1⁄100 | colon kostarykański (CRC) guaraní (PYG, Paragwaj) inti (PEI, Peru, historyczna) peseta hiszpańska (ESP, historyczna) sol (PEN, Peru) |
hiszpański | centésimo | 1⁄100 | balboa (PAB, Panama) peso urugwajskie (UYU) |
indonezyjski | sen | 1⁄100 | rupia indonezyjska (IDR) |
khmerski | សេន (sen) | 1⁄10 , 1⁄100 | riel (KHR, Kambodża) |
litewski | centas | 1⁄100 | lit (LTL, Litwa, historyczna) |
luksemburski francuski niemiecki | Centime centime Centime | 1⁄100 | frank luksemburski (LUF, historyczna) |
łotewski | santīms | 1⁄100 | łat (LVL, Łotwa, historyczna) |
malajski | sen / سِن (sin) | 1⁄100 | dolar brunejski (BND) |
maltański angielski | ċenteżmu cent | 1⁄100 | lira maltańska (MTL, historyczna) funt maltański (MTL, historyczna) |
niderlandzki | cent | 1⁄100 | gulden holenderki (NLG, historyczna) |
niderlandzki francuski niemiecki | centiem centime Centime | 1⁄100 | frank belgijski (BEF, historyczna) |
niderlandzki papiamento | cent sèn | 1⁄100 | gulden karaibski (XCG) |
portugalski | centavo | 1⁄100 | escudo portugalskie (PTE, historyczna) escudo Zielonego Przylądka (CVE) metical (MZN, Mozambik) real brazylijski (BRL) |
portugalski | cêntimo | 1⁄100 | dobra (STN, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca) escudo Wyspy Świętego Tomasza i Książęcej (-, historyczna) |
sotho angielski | sente (lp), lisente (lm) cent | 1⁄100 | loti (LSL, Lesotho) |
suahili angielski | senti cent | 1⁄100 | szyling kenijski (KES) |
suazi angielski | cent cent | 1⁄100 | lilangeni (SZL, Eswatini) |
włoski | centesimo | 1⁄100 | lir włoski (ITL, historyczna) lir watykański (ITL, historyczna) lir sanmaryński (SML, historyczna) |
denar, deni, dinar
Nazwa dinar jest transliteracją arabskiego دينار (dīnār), które zostało zapożyczone z syryjskiego dīnarā, które zapożyczono od łacińskiego dēnārius, srebrnej monety starożytnego Rzymu. Łacińskie słowo oznaczające po dziesięć, zawierający dziesięć.
W przypadku dinara algierskiego podano nazwę w języku tamazight zapisywanym alfabetem tifinagh – Dinar Adzajri
W przypadku dinara irackiego podaną nazwę także w języku kurdyjskim zapisywanym alfabetem łacińskim, jednym z kilku używanych
W trakcie opracowania
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
dinar algierski | دينار جزائري ⴷⵉⵏⴰⵕ ⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉ | DZD | centym |
dinar bahrajński | دينار بحريني | BHD | fils |
dinar iracki | دينار عراقي دیناری عێراقی (dînarê Iraqî) | IQD | fils |
dinar jordański | دينار أردني | JOD | piastr i fils |
dinar kuwejcki | دينار كويتي | KWD | fils |
dinar libijski | دينار ليبي | LYD | dirham |
dinar serbski | српски динар | RSD | para |
dinar tunezyjski | دينار تونسي | TND | milim |
denar | денар | MKD (Macedonia Północna) | deni |
wybrane waluty historyczne: | |||
dinar bośniacki (oryginalnie bośniacko-hercegowiński) zastąpiony marką zamienną | bosanskohercegovački dinar босанскохерцеговачки динар | BAD | – |
dinar chorwacki zastąpiony kuną, zastąpiona euro | hrvatski dinar | HRD | – |
dinar jugosłowiański zastąpiony walutami niepodległych państw powstałymi po rozpadzie Jugosławii | jugoslavenski dinar jугословенски динар jugoslovanski dinar jугословенски динар | YUF, YUD, YUN, YUR, YUO, YUG, YUM | para |
dinar jemeński* | دينار يمني | YDD | fils |
dinar Krajiny (oryginalnie dinar Republiki Serbskiej Krajiny) zastąpiony kuną, zastąpiona euro | динар Републике Српске Крајине dinar Republike Srpske Krajine | – | – |
dinar sudański zastąpiony funtem sudańskim | دينار سوداني | SDD | piastr |
* dinar jemeński lub dinar południowojemeński był walutą Południowego Jemenu. Po zjednoczeniu z Jemenem Północnym, waluty tych państw – dinar jemeński i rial północnojemeński (YER) – zostały zastąpione rialem jemeńskim (YER). Według niektórych źródeł rial jemeński używa też super jednostki (10), która nazywa się dinar.
Nazwa dinar (w języku perskim zapisywanym alfabetem arabskim دینار) jest używana również jako określenie podjednostki riala irańskiego (IRR). Podjednostka wyszła z użycia
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
rial irański | 1⁄100 | dinar | دینار |
Nazwa deni (дени), podjednostki denara Macedonii Północnej (MKD), pochodzi prawdopodobnie od zdrobnienia liczby mnogiej denari (денари) w języku macedońskim, która wywodzi się łacińskiego dēnārius. W obiegu znajdowały się monety o jednym nominale – 50 deni, wyemitowane 10 maja 1993 r. 1 stycznia 2013 r. przestały być prawnym środkiem płatniczym i zostały wycofane z obiegu
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
denar | 1⁄100 | deni | дени |
diram, direm, dirham, drachma, dram
Nazwa wywodzi się od starożytnej greckiej waluty drachma (δραχμή, drachmḗ). Drachma pochodzi od czasownika δράσσομαι (dratchomai), co tłumaczy się jako „(ja) chwytam”, a samo słowo znaczyło „garść”, „uchwyt”.
Początkowo drachma była garścią („uchwytem”) sześciu oboli – metalowych patyków, dosłownie „rożnów”, używanych do pieczenia jagnięciny. Dowody archeologiczne każą przypuszczać, że obole były ówczesnymi płacidłami, formą wczesnej waluty (podobnie jak grzywna)
w trakcie opracowania
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
dirham marokański | درهم | MAD | centym |
dirham Zjednoczonych Emiratów Arabskich | درهم إماراتي | AED | fils |
dram | դրամ | AMD | lum |
wybrane waluty historyczne: | |||
drachma | δραχμή | GRD | lepton |
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
dinar libijski | 1⁄1000 | dirham | درهم |
rial katarski | 1⁄100 | dirham | درهم |
somoni | 1⁄100 | diram | дирам |
euro, eurocent lub cent
strefa euro, EUR
Nazwa waluty została oficjalnie przyjęta 16 grudnia 1995 roku podczas szczytu Rady Europejskiej w Madrycie. Jej geneza i wybór były efektem procesu mającego na celu podkreślenie jedności Europy oraz unikanie odniesień do konkretnych krajów lub regionów. Nazwa nie mogła nawiązywać do żadnego istniejącego systemu walutowego ani do konkretnego kraju członkowskiego, aby uniknąć uprzedzeń lub konfliktów. Powinna być łatwo rozpoznawalna i akceptowalna we wszystkich językach Unii Europejskiej.
Zdecydowano się na termin nawiązujący do Europy, wywodzący się z greckiego słowa Εὐρώπη (Eurṓpē), które poprzez łacińską formę Europa weszło do powszechnego użycia w wielu językach.
Kod ISO 4217 EUR stanowi wyjątek, ponieważ kod waluty unii walutowych powinien składać się z litery „X” i dwóch liter identyfikujących nazwę waluty. Nadany kod jest skrótem od „euro”. Podjednostką (1⁄100) euro jest eurocent lub cent. W niektórych krajach podjednostka nosi nazwę podjednostki zastępowanej waluty, na przykład stotinka z Bułgarii, która miała przyjąć euro 1 stycznia 2025 roku czy greckie lepton, będące podjednostką zastąpionej drachmy. Słowo „cent” pochodzi od łacińskiego centum i oznacza „sto”, „jedną setną” lub „setną część”. Eurocent znaczy więc „setna część euro”
zobacz też: nazwa cent dla innych walut
Nazwy w językach używanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej
język | nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa podjednostki |
angielski | euro | cent |
baskijski | euro | zentimoa |
bułgarski | евро (evro*) | евроцент / цент (evrocent / cent) |
chorwacki | euro | cent / eurocent |
czeski | euro | cent |
duński | euro | cent |
estoński | euro | sent |
fiński | euro | sentti |
francuski | euro | cent / centime |
galicyjski | euro | céntimo |
grecki | ευρώ (evró) | λεπτό (lepton) / σεντ (sent, Cypr) |
hiszpański | euro | céntimo |
irlandzki | euro | cent |
kataloński | euro | cèntim |
litewski | euras | centas |
luksemburski | Euro | Centime |
łotewski | eiro | cents |
maltański | ewro | ċenteżmu |
niderlandzki | euro | cent |
niemiecki | Euro | Cent |
polski | euro | eurocent / cent |
portugalski | euro | cêntimo |
rumuński | euro | cent / eurocent |
słowacki | euro | cent |
słoweński | evro | cent |
szwedzki | euro | cent |
węgierski | euró | cent |
włoski | euro | centesimo |
W oficjalnych tekstach prawnych UE, zgodnie z wytycznymi EBC, wszystkie języki powinny stosować tę samą pisownię mianownika liczby pojedynczej. W pozostałych dokumentach – według zasad danego języka.
* bułgarskie евро to wynik zarówno językowej adaptacji, jak i próby dopasowania do wymowy słowa „euro” (zbliżone do ewro). Forma еуро byłaby mniej naturalna fonetycznie i niezgodna z tradycją zapożyczeń w języku bułgarskim.
Nazwa w językach państw europejskich nie będących w Unii Europejskiej
pominięto języki z tabeli dla państw UE
język | nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa podjednostki |
albański | euro | cent euro / cent |
białoruski | еўра (jeŭra) | еўрацэнт (jeŭracent) |
bośniacki | euro / eврo (evro) | cent / цент (cent) |
czarnogórski | euro / евро (evro) | cent / цент (cent) |
farerski | evra | sentar |
islandzki | evra | sent |
kazachski | еуро (euro) / euro | цент (cent) / sent |
łaciński | euro (lub euronis, euronus) | centum |
macedoński | евро (evro) | цент (cent) |
manx | euro | cent |
norweski | euro | cent |
romansz | euro | cent |
rosyjski | евро (evro) | евроцент (evrocent) |
serbski | euro / евро (evro) | cent / цент (cent) |
turecki | avro | sent |
ukraiński | євро (evro) | євроцент (evrocent) |
Inne główne języki w przygotowaniu
dobra
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca
Nazwa waluty pochodzi od portugalskiego słowa dobra, którym nazywano złotego hiszpańskiego dublona
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
dobra | dobra | STN | centym |
przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|---|---|
mianownik | dobra | dobre |
dopełniacz | dobrej | dobrych |
celownik | dobrej | dobrym |
biernik | dobrę | dobre |
narzędnik | dobrą | dobrymi |
miejscownik | dobrej | dobrych |
wołacz | dobra! | dobre! |
fenig
Fenig (Pfennig) to historyczna moneta o niskim nominale (moneta zdawkowa), będąca pierwowzorem wielu późniejszych jednostek monetarnych w Europie. Jego nazwa jest etymologicznie spokrewniona z angielskim penny, szwedzkim penning, fińskim penni, estońskim penn, polskim fenigiem oraz bośniacko-hercegowińskim pfenigiem (fening, od 1998 roku). Niemiecka forma z pf zamiast p wynika z drugiej przesuwki spółgłoskowej, która wpłynęła na dialekty górnoniemieckie i środkowoniemieckie, stanowiące podstawę współczesnego języka niemieckiego.
Pochodzenie nazwy nie jest jednoznaczne. Pierwsze pisemne wzmianki pochodzą z IX–X wieku. Słowo mogło oznaczać „pieniądz” w ogólności – w języku litewskim pinigai stosowane jest właśnie w tym znaczeniu. Możliwe, że fenig jest wczesnym zapożyczeniem z łacińskiego pondus (funt), oznaczającego „ciężar, wagę” – zarówno w odniesieniu do jednostki masy, jak i jednostki monetarnej.
Uważa się, że pierwotnie pfennig (Silberpfennig – „srebrny fenig”) odnosił się do srebrnych monet denara (łacińskie denarius). W zależności od regionu i gramatyki używane były różne formy nazwy, m.in. Penning, Panni(n)g, Pfenni(n)c i Pfending.
Z czasem fenig stał się podstawą dla wielu innych nominałów, takich jak:
- Groschen – „duży fenig” (od łac. grossus – „gruby”, patrz: grosz);
- Angster – „wąski fenig” (od łac. angustus – „wąski, cienki”);
- Albus – „biały fenig” (od łac. albus – „biały”);
- Witte – „biały fenig”;
- Rappen – „fenig z krukiem” (patrz: rappen);
- Heller – „Haller fenig”;
- Schwaren – „ciężki fenig”.
Obecnie jedyną walutą, w której nadal funkcjonuje fenig, jest marka zamienna Bośni i Hercegowiny (BAM)
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
marka zamienna | 1⁄100 | fenig | pfening / fening пфениг / фенинг |
wybrane waluty historyczne: | |||
marka estońska (1919–1928) | 1⁄100 | pen | penn |
marka fińska (1860–2001) | 1⁄100 | penni | penni / penny |
marka Nowej Gwinei (1894–1911) | 1⁄100 | fenig | Pfennig |
marka południowo-zachodniej Afryki (1916–1918) | 1⁄100 | fenig | Pfennig |
marka niemiecka (RFN, 1871–2002) | 1⁄100 | fenig | Pfennig |
marka NRD (1948–1990) | 1⁄100 | fenig | Pfennig |
ostmarka (1918–1922) | 1⁄100 | fenig | Pfennig pfenigas (litewski) feniņš lub fenigs (łotewski) |
marka polska (1917-1920) | 1⁄100 | fenig | fenig |
złota marka (Goldmark, 1871–1914) | 1⁄100 | fenig | Pfennig |
rentenmarka (Rentenmark, 1923–1924) | 1⁄100 | fenig Renten | Rentenpfennig |
marka Rzeszy (Reichsmark, 1924–1948) | 1⁄100 | fenig Rzeszy | Reichspfennig |
pieniądz zastępczy – Notgeld | 1⁄100 | fenig | Pfennig |
pieniądz niemieckich obozów jenieckich, gett, obozów koncentracyjnych | 1⁄100 | fenig | Pfennig |
funt
w przygotowaniu
frank
Nazwa wywodzi się od fragmentu łacińskiej legendy Johanes Dei gratia Francorum rex (Jan, z Bożej łaski król Francji) znajdującej się złotej monecie bitej przez króla Francji Jana II Dobrego w 1360 r.
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
frank burundyjski | franc burundais | BIF | centym |
frank Dżibuti | franc Djibouti / فرنك | DJF | centym |
frank gwinejski | franc guinéen | GNF | centym |
frank Komorów | franc comorien / فرنك قمري | KMF | centym |
frank kongijski | franc congolais | CDF | centym |
frank rwandyjski | franc rwandais ifaranga ry’u Rwanda | RWF | centym |
frank szwajcarski | Schweizer Franken franc suisse franco svizzero franc svizzer | CHF | Rappen centym centym rap |
frank CFA (waluta unii walutowej) | franc de la Coopération Financière en Afrique Centrale | XOF, XAF | centym |
frank CFP (waluta unii walutowej) | franc des collectivités françaises du Pacifique, nazywany także: franc Pacifique | XPF | centym |
frank Liechtensteinu (de facto CHF; tylko jako monety kolekcjonerskie) | Liechtensteinischer Franken | – | – |
wybrane waluty historyczne: | |||
frank albański (złoty frank, 1925–1947) | Frangu Ar | – | qindar ar (złota qindarka) |
frank algierski zastąpiony dinarem algierskim | franc algérien | – | centym |
frank belgijski zastąpiony euro | franc belge Belgische frank Belgischer Franken | BEF | centym |
frank francuski zastąpiony euro | franc français | FRF | centym |
frank luksemburski zastąpiony euro | franc luxembourgeois Luxemburger Franken Lëtzebuerger Frang | LUF | centym |
frank malgaski zastąpiony przez ariary | franc malgache | MGF | centym |
frank malijski zastąpiony frankiem CFA | franc malien | MLF | centym |
frank marokański zastąpiony dirhamem marokańskim | franc marocain / فرنك | – | centym / سنتيم |
frank monakijski zastąpiony euro | franc monégasque | – (MCF) | centym |
frank Nowych Hebrydów zastąpiony frankiem CFP | franc des Nouvelles-Hébrides New Hebrides franc | – | centym |
frank tunezyjski zastąpiony dinarem tunezyjskim | franc tunisien / فرنك تونسي | – | centym |
frank Reunionu (1816–1975, później frank francuski, obecnie euro) | franc de la Réunion | – | centym |
frank Saary (1920–1935, 1947–1957, 1957–1959) | Saar franken Saar-Franken | – | centym |
gapik
manat azerbejdżański, AZN
Nazwa pochodzi od rosyjskiego копейка – kopiejka
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
manat azerbejdżański | 1⁄100 | gapik | qəpik |
historycznie: | |||
rubel azerbejdżański | 1⁄100 | gapik | qəpik |
grosz
złoty, PLN
Od łacińskiego denarius grossus – gruby denar. Od łacińskiej nazwy wywodzi się także nazwa podjednostki (1/100) liry tureckiej – kuruş, w językach europejskich nazywany piastrem (piaster, piastra)
zobacz także: historyczne użycie nazwy grosz
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
złoty | 1⁄100 | grosz | grosz |
wybrane waluty historyczne: | |||
szyling austriacki | 1⁄100 | grosz | Groschen |
hrywna
Ukraina
Etymologowie wywodzą nazwę hrywna (ukr. hrywnia) od prasłowiańskiego słowa *grivьna, oznaczającego torkwes – ozdobę noszoną na szyi (obręcz lub naszyjnik wykonany z różnych materiałów, w tym złota i srebra, często zdobioną monetami). Rdzeń starosłowiańskiego słowa грива oznaczał „szyję”. Z czasem naszyjniki te zaczęły pełnić funkcję pieniądza (płacidło) oraz jednostki masy – grzywny, od której ostatecznie pochodzi nazwa ukraińskiej waluty. W wyniku zbrojnej napaści Rosji na Ukrainę, Narodowy Bank Ukrainy zapowiedział zmianę nazwy podjednostki
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
hrywna | гривня | UAH | kopiejka |
iraimbilanja
Madagaskar, MGA
Nazwa w języku malgaskim dosłownie oznacza „waga jednego żelaza” (żelaznego ciężarka – odważnika) i była nazwą dawnej monety o wartości 1/5 ariary. Podjednostka, która nie występuje obecnie w obiegu, posiada dwa nominały — 1 i 2 iraimbilanja. Kwoty wyrażone w iraimbilanja, która nie ma własnego skrótu, zapisuje się w systemie dziesiętnym, do dwóch miejsc po przecinku, zaokrąglając do 0,20. Przykłady: 1 iraimbilanja = 0,20 Ar (ariary), 2 iraimbilanja = 0,40 Ar, 3 iraimbilanja = 0,60 Ar, 4 iraimbilanja = 0,80 Ar. W czasach kolonialnych, przed wprowadzeniem ariary, 1 iraimbilanja była równa 1 frankowi malgaskiemu
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
ariary | 1⁄5 | iraimbilanja | iraimbilanja |
khoums (chum)
Mauretania, MRU
Nazwa khoums wywodzi się z arabskiego słowa خمس (khams) co dosłownie oznacza „pięć” i tłumaczy się jako „piątka” lub „piąta część”. Podjednostka ma tylko jeden nominał, który w systemie dziesiętnym zapisywany jest jako 0,2, a na monecie w postaci 1/5. Monety khoums zostały wybite w 1973 r. (pierwsza ugija, MRO, która zastąpiła franka CFA) i w 2017 r. (denominacja 10:1 pierwszej ugijii). Monety z 1973 zostały wycofane z obiegu w 2018 r.
W języku polskim można spotkać spolszczony (fonetyczny) zapis – chum, który w podobnej formie występuje w kilku innych językach: (białoruski, bułgarski, rosyjski, ukraiński) хумс, (czeski) chum, (serbski) хумса, (litewski) chumus, (łotewski) humsamām
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
ugija | 1⁄5 | khoums | khoums / خمس |
kopiejka
Nazwa pochodzi od przedstawienia na monetach jeźdźca z kopią (ros. копьё – kopia/włócznia). Od rosyjskiej nazwy wywodzi się nazwa podjednostki manata azerbejdżańskiego – gapik.
Kopiejka, podobnie jak rubel, była używana w Rosji, krajach satelickich, terytoriach okupowanych oraz w anektowanych państwach (republikach radzieckich). Przez wiele lat stanowiła nie tylko jednostkę monetarną, ale również symbol rosyjskiej i radzieckiej dominacji. Po rozpadzie ZSRR państwa, które odzyskały niepodległość, w zdecydowanej większości zrezygnowały z nazw „rubel” i „kopiejka”, wprowadzając nowe waluty oparte na tradycjach narodowych i historycznych. Celem tej zmiany było podkreślenie suwerenności i niezależności. W wielu przypadkach nowe waluty przywracały historyczne jednostki monetarne lub bazowały na istniejących wcześniej systemach walutowych. Zmiana ta miała także wymiar symboliczny, będąc częścią szerszego procesu redefinicji tożsamości narodowej po zakończeniu okresu dominacji ZSRR. Najnowszym przykładem odchodzenia od rosyjskiego kolonializmu jest zapowiedź Narodowego Banku Ukrainy o zmianie nazwy podjednostki hrywny, co stanowi bezpośrednią reakcję na rosyjską agresję wojskową na Ukrainę.
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
hrywna | 1⁄100 | kopiejka | копійка |
rubel białoruski | 1⁄100 | kopiejka | капеек |
rubel rosyjski | 1⁄100 | kopiejka | копейка |
rubel naddniestrzański | 1⁄100 | kopiejka | копейка |
wybrane waluty historyczne: | |||
manat (gruz. maneti) (Gruzja, 1919–1923) | 1⁄100 | kopiejka | კაპიკი |
ostrubel (1916-1917(1920)) niemiecka waluta okupacyjna | 1⁄100 | kopiejka | Kopeke kopiejka kapēka kopeika копейка |
rubel łotewski (1919–1922, 1992–1993) zastąpiony łatem, zastąpiony euro | 1⁄100 | kopiejka | kapēka |
rubel radziecki zastąpiony rublem rosyjskim | 1⁄100 | kopiejka | копейка |
rubel turkmeński (1918–1920) | 1⁄100 | kopiejka | kapeýka |
lek
Albania
Nazwa waluty pochodzi od albańskiego imienia Aleksandra Wielkiego – Lekës së Madh (Leka i Madh), a także nawiązuje do albańskiego księcia Leki Dukagjiniego (Lekë Dukagjini). W języku albańskim zapis z dużą literą, np. „Leku shqiptar” czy „Lekë” stosuje się w oficjalnych dokumentach (np. na stronie Banku Centralnego), aby podkreślić nazwę waluty lub jednostki. Potocznie stosuje się zapis małymi literami. Leku to forma liczby pojedynczej, a lekë to forma liczby mnogiej
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
lek | leku shqiptar | ALL | qindarka |
lej, lew
Nazwa wywodzi się od niderlandzkiej srebrnej monety leeuwendaalder (talar z lwem, talar lwa), na której widniał wizerunek stojącego lwa. Starobułgarskie słowo лев oznaczało „lwa”, natomiast we współczesnym języku bułgarskim „lew” zapisuje się jako лъв. Podobną genezę mają nazwy walut Rumunii i Mołdawii – lej rumuński i lej mołdawski. W języku rumuńskim słowo leu również oznacza „lwa”
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
lew | лев | BNG (Bułgaria) | stotinka |
lej rumuński | leu românesc | RON | ban |
lej mołdawski | leu moldovenesc | MDL | ban |
przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|---|---|
mianownik | lew | lewy |
dopełniacz | lewa | lewów |
celownik | lewowi | lewom |
biernik | lewa | lewy |
narzędnik | lewem | lewami |
miejscownik | lewie | lewach |
wołacz | lewie! | lewy! |
przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|---|---|
mianownik | lej | leje |
dopełniacz | leja | lei |
celownik | lejowi | lejom |
biernik | lej | leje |
narzędnik | lejem | lejami |
miejscownik | leju | lejach |
wołacz | leju! | leje! |
lilangeni (emalangeni)
Eswatini
Nazwa waluty wywodzi się ze słowa w języku suazi emaLangeni, używanego do opisania przodków grupy etnicznej Suazi, którzy przybyli do Eswatini w XVIII–XIX wieku.
Nazwa waluty w liczbie pojedynczej brzmi lilangeni w liczbie mnogiej emalangeni
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
lilangeni | lilangeni | SZL | cent |
loti (maloli)
Lesotho
Nazwa pochodzi od określenia góry w języku sotho – loti. Nazwa waluty w liczbie pojedynczej brzmi loti, w liczbie mnogiej maloti. Nazwa podjednostki w liczbie pojedynczej brzmi sente, w liczbie lisente.
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
loti | loti | LSL | sente |
łat
Łotwa
Nazwa waluty w języku łotewskim lat (łat) pochodzi od pierwszych trzech liter nazwy państwa, Latvija (Łotwa). Waluta o tej nazwie była w obiegu w latach 1922–1941 oraz 1993–2014, do czasu zastąpienia przez euro 1 stycznia 2014 r. Nazwa podjednostki santīms wywodzi się od łacińskiego centum, cent.
Aż do wycofania z obiegu w styczniu 2014 roku łat był jedną z najmocniejszych walut świata pod względem wartości nominalnej. Zajmował czwarte miejsce, ustępując jedynie dinarowi kuwejckiemu (KWD), dinarowi bahrajńskiemu (BHD) i rialowi omańskiemu (OMR). Banknot o nominale 500 łatów (ok. 982 USD) był trzecim najcenniejszym banknotem na świecie, po 10 000 dolarach brunejskich/singapurskich (ok. 7 908 USD) i 1 000 frankach szwajcarskich (ok. 1 123 USD). Po zastąpieniu lira/funta maltańskiego (MTL) przez euro 1 stycznia 2008 roku, łat stał się najwyżej wycenianą walutą w Europie, aż do jego wycofania w 2014 roku.
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
łat | lats | LVL | santim |
manat
Nazwa pochodzi od łacińskiego moneta, będącego tytułem bogini Junony Monety (Iuno Moneta), której świątynia znajdowała się na Kapitolu w starożytnym Rzymie. W świątyni tej bito rzymskie monety. W późniejszym okresie słowo to przeszło do języka rosyjskiego jako монета (moneta), oznaczające początkowo monetę, a później również pieniądz. Nazwa „manat” została zaczerpnięta z j. rosyjskiego. Nazwa manat w j. azerskim, turkmeńskim i gruzińskim (მანეთი – maneti) była używana banknotach rubla radzieckiego
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
manat azerbejdżański | Azərbaycan manatı | AZN | gapik |
manat turkmeński | Türkmenistan manady | TMT | tenge |
historyczne: | |||
manat (gruziński) | (ქართული) მანეთი | – | kopiejka |
nakfa
Erytrea
Nazwa waluty wzięła nazwę od miasta Nakfa, miejsca pierwszego wielkiego zwycięstwa w wojnie o niepodległość Erytrei. Waluta ta została wprowadzona 15 listopada 1997 roku, zastępując etiopskiego birra. W czasie gdy Erytrea była włoską kolonią (od 1885 roku do okresu II wojny światowej), oficjalnie używany był lir włoski
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
nakfa | ناكفا lub نقفة / ናቕፋ | ERN | cent |
przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|---|---|
mianownik | nakfa | nakfy |
dopełniacz | nakfy | nakf |
celownik | nakfie | nakfom |
biernik | nakfę | nakfy |
narzędnik | nakfą | nakfami |
miejscownik | nakfie | nakfach |
wołacz | nakfo! | nakfy! |
paʻanga
Tonga
Paʻanga w języku tonga jest nazwą osmoki fasolowatej (Entada phaseoloides). Podjednostką (1⁄100) waluty Tonga jest seniti, czyli cent, którego nazwa pochodzi od łacińskiego centum, oznaczającego „sto”
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
paʻanga | paʻanga | TOP | seniti |
np. płacę paʻangą, kurs paʻangi jest stabilny
pul
Afganistan, AFN
Słowo pul (perski: پول – pieniądz) wywodzi się prawdopodobnie z greckiego ὀβολός (obolós – obol), które zaadaptowano w języku średnioperskim jako *pōl
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
afgani | 1⁄100 | pul | پول |
pula
Botswana
Słowo pula w języku tswana oznacza dosłownie deszcz, który w Botswanie jest bardzo rzadki, przez to bardzo cenny i uważany za błogosławieństwo. Nazwa została wybrana w konkursie
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
pula | pula | BWP | tebe |
rand
Południowa Afryka
Nazwa waluty pochodzi od nazwy pasma górskiego Witwatersrand, obszaru wydobycia złota. Nazwa pasma w języku afrikaans znaczy dosłownie grzbiet białych wód (wit – „biały”, waters – „wody”, rand – „grzbiet”)
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
rand | rand | ZAR | cent |
Nazwy w językach urzędowych Południowej Afryki:
język | jednostka główna | podjednostka |
afrikaans | rand | sent |
angielski | rand | cent |
xhosa (isiXhosa) | irandi | isenti |
ndebele (isiNdebele) | irandi | isenti |
pedi (Sepedi) | ranta | sente |
soto (Sesotho) | ranta | sente |
suazi (siSwati) | randi | senti |
tsonga (Xitsonga) | randi | senti |
tswana (Setswana) | ranta | sente |
venda (Tshivenda) | randi | senti |
zulu (isiZulu) | irandi | isenti |
qindarka
Albania, ALL
Słowo qindarkë pochodzi od albańskiego „qind”, które oznacza „sto”. Sufiks „-ar” jest używany do tworzenia rzeczowników oznaczających jednostki miary lub podziały, a sufiks „-kë” pełni funkcję zdrobnienia, wskazując na mniejszą jednostkę. W ten sposób „qindarkë” dosłownie oznacza „małą setną część”. Nazwa podjednostki odpowiada łacińskiemu centum (cent). Qindarkë to forma liczby pojedynczej, a qindarka liczby mnogiej. Monety podjednostki praktycznie nie występują w obiegu
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
lek | 1⁄100 | qindarka | qindarkë |
quetzal
Gwatemala
Nazwa waluty pochodzi od nazwy narodowego ptaka Gwatemali, kwezala herbowego
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
quetzal | quetzal | GTQ | cent |
rappen, rap
Pochodzenie nazwy można odnaleźć w Rappenpfennig, odmianie feniga (niem. Pfennig) bitego we Fryburgu Bryzgowijskim w XIII wieku, który przedstawiał orła. Później interpretowano (być może złośliwie), że na monecie widnieje kruk (niem. Rabe), a słowo to jest spokrewnione z niemieckim homonimem Rappen, odnoszącym się do „kruczej” barwy. W języku staro-wysoko-niemieckim rapp oznaczało „ciemny”, a współczesne Rappe to termin używany do określenia czarnego konia. Uważa się również, że nazwa mogła pochodzić od ciemnych fenigów, monet o ciemnej barwie wynikającej z niskiej zawartości srebra. Rap – Rappen w języku romansz.
Rappen i rap to nazwy centa (francuskie centime, włoskie centesimo) franka szwajcarskiego, używane w regionach niemieckojęzycznych oraz retoromańskich Szwajcarii
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
frank szwajcarski | 1⁄100 | rappen | Rappen |
frank szwajcarski | 1⁄100 | rap | rap |
rubel
Nazwa pochodzi od rosyjskiego рубить (rubiť) – tj. odcinać, odrąbywać fragment srebrnej grzywny (płacidło).
Rubel, podobnie jak kopiejka, była używana w Rosji, krajach satelickich, terytoriach okupowanych oraz w anektowanych państwach (republikach radzieckich). Przez wiele lat stanowiła nie tylko jednostkę monetarną, ale również symbol rosyjskiej i radzieckiej dominacji. Po rozpadzie ZSRR państwa, które odzyskały niepodległość, w zdecydowanej większości zrezygnowały z nazw „rubel” i „kopiejka”, wprowadzając nowe waluty oparte na tradycjach narodowych i historycznych. Celem tej zmiany było podkreślenie suwerenności i niezależności. W wielu przypadkach nowe waluty przywracały historyczne jednostki monetarne lub bazowały na istniejących wcześniej systemach walutowych. Zmiana ta miała także wymiar symboliczny, będąc częścią szerszego procesu redefinicji tożsamości narodowej po zakończeniu okresu dominacji ZSRR. Najnowszym przykładem odchodzenia od rosyjskiego kolonializmu jest zapowiedź Narodowego Banku Ukrainy o zmianie nazwy podjednostki hrywny, co stanowi bezpośrednią reakcję na rosyjską agresję wojskową na Ukrainę.
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
rubel białoruski | беларускі рубель | BYN | kopiejka |
rubel rosyjski | российский рубль | RUB | kopiejka |
rubel naddniestrzański | приднестровский рубль | – (PRB) | kopiejka |
wybrane waluty historyczne: | |||
ostrubel (1916-1917(1920)) niemiecka waluta okupacyjna | Ostrubel / ostrubel / ostrublis / острубль | – | kopiejka |
rubel armeński (1919-1923) | Հայկական ռուբլի | – | – |
rubel azerbejdżański (1918–1923) | Azərbaycan rublu / آذربايجان ربلی | – | gapik |
rubel łotewski (1919–1922, 1992–1993) zastąpiony łatem, zastąpiony euro | Latvijas rublis | LVR | kopiejka |
rubel tadżycki zastąpiony somoni | рубли тоҷикӣ | TJR | tanga |
rubel turkmeński (1918-1920) | туркестанский рубль | – | kopiejka |
rubel radziecki zastąpiony rublem rosyjskim | советский рубль | SUR | kopiejka |
som, sum
Nazwa wywodzi się z tureckiego wyrażenia „som altın”, które oznacza „czyste złoto” i odnosi się do monet bitych z kruszcu. Słowo to występuje w różnych, lecz bardzo podobnych formach w językach turkijskich: azerbejdżańskie – som, baszkirskie – һум, tadżyckie – сӯм, uzbeckie – so’m / сўм, kazachskie – сом, karakałpackie – so’m / сөм, kirgiskie – сом, tatarskie – сум / sum, turkmeńskie – som, czuwaskie – сум / сом.
Znaczeniowo nazwa jest zbliżona do określenia „funt szterling” (GBP), które również nawiązuje do wartości czystości metalu. W językach uzbeckim, kazachskim, kirgiskim i tadżyckim nazwa som była używana na banknotach rubla radzieckiego
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
som | сом | KGS (Kirgistan) | tyjyn |
sum | сўм / so‘m | UZS (Uzbekistan) | tiyin |
somoni
Tadżykistan
Waluta nazwana na cześć tadżyckiego bohatera narodowego Ismaila I Samanidy (tadżyckie: Исмоили Сомонӣ, transliteracja: Ismoili Somonī)
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
somoni | сомонӣ | TJS | diram |
stotinka
Bułgaria, BNG
Bułgarskie słowo стотинка znaczy „setna część” i jest zapożyczeniem (tłumaczeniem) od francuskiego centime (polskie centym). Gramatycznie pochodzi od słowa сто (polskie sto). Nazwa znajdzie się również na monetach przyszłych bułgarskich eurocentów
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
lew | 1⁄100 | stotinka | стотинка |
szyling
w przygotowaniu
tebe
Botswana, BWP
Słowo thebe (pol. tebe) w języku tswana oznacza tarczę (rodzaj uzbrojenia ochronnego). Nazwa wybrana w konkursie
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
pula | 1⁄100 | tebe | thebe |
tenge
Nazwa tenge wywodzi się od średniowiecznych tureckich drobnych srebrnych monet nazywanych „денге” (denge) lub „таньга” (tanga). W języku kazachskim oraz w większości innych języków turkijskich słowo tenge oznacza „wagi lub przyrząd do równoważenia”. Wywodzi się z mongolskiego słowa teng ( ᠲᠡᠩ – tradycyjnie zapisywanego w piśmie mongolskim od góry do dołu), które pochodzi z chińskiego děng (等 lub 戥), oznaczającego „równy, zrównoważony”, „ważenie (pieniędzy na wadze)”.
Nazwa tenge jest zatem podobna do nazw innych walut (wywodzących się od wagi, jednostek masy), takich jak: funt, lir, peso czy szekel. Dodatkowo, jest również powiązana z rosyjskim słowem деньги (den’gi), oznaczającym pierwotnie monety, a z czasem ogólne określenie pieniędzy w szerokim znaczeniu, które język staroruski zapożyczył z języków turkijskich.
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
tenge | теңге / tenge | KZT | тиын / tiyn |
Nazwa tenge jest używana również jako określenie podjednostki manata turkmeńskiego (TMT)
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
manat turkmeński | 1⁄100 | tenge | teňňä |
tiyn, tiyin, tyjyn
Część źródeł sugeruje etymologię słowa z prototureckiego *tegiŋ, oznaczającego wiewiórkę, których futerka były wykorzystywane jako płacidło. Nazwa zwierzęcia i podjednostki fonetycznie brzmią niemal identycznie, ale związek między nimi nie jest naukowo potwierdzony. W językach turkijskich słowo tiyn używane było i jest w kontekście „części” lub „fragmentu” pieniądza (jednostki głównej), co wydaje się bardziej prawdopodobne.
Kazachstan wycofał podjednostkę z obiegu (2012), w Kirgistanie występują rzadko, w Uzbekistanie wycofano z obiegu (2020)
jednostka główna | podział jednostki głównej | nazwa podjednostki | nazwa oryginalna |
tenge | 1⁄100 | tiyn | тиын / tiyn |
som | 1⁄100 | tyjyn | тыйын |
sum | 1⁄100 | tiyin | tiyin |
ugija
Mauretania
Nazwa waluty w języku francuskim ouguiya jest fonetycznym zapisem arabskiej wymowy słowa أُوقِية (uqiyyah lub awqiyyah), wywodzącego się z dialektu języka arabskiego Hassanijja i oznaczającego „uncję” (jednostka masy). Jest to jedna z dwóch walut na świecie (obok madagaskarskiego ariary) opartych na niedziesiętnym systemie podziału, w którym 1 ugija dzieli się na 5 khoums
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
ugija | ouguiya / أوقية | MRU | khoums |
zarin
Osetia Południowa
Od osetyńskiej nazwy złota – зӕрин i odnosi się do historycznej nazwy pieniądza znajdującego się w obiegu na terytorium starożytnej Scytii, Sarmacji, Alanii i Osetii. Nazwa stosowana na monetach kolekcjonerskich
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
zarin | зӕрин | – | – |
złoty
Polska
Od słowa złoty (kolor żółty o silnym połysku, barwa złota, związany ze złotem), które pochodzi prasłowiańskiego *zoltъ z praindoeuropejskiego *ghel, oznaczające świecić się, mieć jasną barwę. Używanie nazwy złoty polski w odniesieniu do obecnej polskiej waluty jest niepoprawne. Złoty polski odnosi się do historycznej jednostki monetarnej (obrachunkowej) powstałej ok. 1500 r. jako odpowiednik w srebrze złotego dukata, równego 30 groszom.
Od osetyńskiej nazwy złota pochodzi nazwa waluty Osetii Południowej зӕрин – zarin.
Od angielskiej nazwy złota i państwa pochodzi nazwa waluty Zimbabwe Zimbabwe Gold – złoto Zimbabwe.
Od niderlandzkiej i niemieckiej nazwy złotych monet gulden (niderlandzki guldijn, niemiecki guldin) pochodzi nazwa wielu walut.
Od nazwy rzymskiej zlotej monety aureus, z łacińskiego aurum (złoto), pochodzi nazwa podjednostek korony duńskiej i norweskiej – øre, korony szwedzkiej – öre oraz korony islandzkiej (historyczna, wycofana w 2003) – eyrir (lm aurar)
nazwa waluty, jednostki głównej | nazwa oryginalna | kod ISO 4217 | podjednostka |
złoty | złoty | PLN | grosz |
Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl
Źródło: strony internetowe emitentów, encyklopedie online oraz inne ogólnodostępne źródła