Ukraina – moneta kolekcjonerska

23 stycznia 2025 r. Narodowy Bank Ukrainy (Національний банк України, NBU) wyemitował monetę kolekcjonerską Służba Wywiadu Zagranicznego Ukrainy

Służba Wywiadu Zagranicznego Ukrainy (SZRU, ukr. Служба зовнішньої розвідки України, СЗРУ) została utworzona w 2004 roku na bazie Departamentu Wywiadu i jednostek wywiadowczych Służby Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU, ukr. СБУ). Jej głównym celem jest prowadzenie działalności wywiadowczej w sferze politycznej, gospodarczej, wojskowo-technicznej, naukowej, technologicznej, informacyjnej oraz środowiskowej. SZR uczestniczy również w walce z międzynarodową przestępczością zorganizowaną i terroryzmem, a także zapewnia bezpieczeństwo instytucji i obywateli Ukrainy przebywających za granicą. Szef Służby Wywiadu Zagranicznego jest członkiem Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy oraz podlega bezpośrednio Prezydentowi Ukrainy. Drugą służbą wywiadowczą Ukrainy, obok SZR, jest wywiad wojskowy Głównego Zarządu Wywiadu Ministerstwa Obrony Ukrainy (HUR, ukr. ГУР МОУ). Od 2018 roku dzień 24 stycznia obchodzony jest jako Dzień Wywiadu Zagranicznego Ukrainy.

Służba Wywiadu Zagranicznego Ukrainy ogłosiła konkurs wśród specjalistów od deszyfrowania, którzy będą w stanie rozszyfrować zaszyfrowaną wiadomość w określonym czasie. Treść odszyfrowanej wiadomości zostanie opublikowana w opisie monety w ciągu sześciu miesięcy od daty wprowadzenia jej do obiegu. Warunki, warunki konkursu oraz jego wyniki można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej Służby Wywiadu Zagranicznego Ukrainy.

Komentarz do kontekstu historycznego:
W opisie monety znalazło się odniesienie do Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). UPA odegrała znaczącą i kontrowersyjną rolę w historii Kresów Wschodnich w okresie II wojny światowej oraz tuż po jej zakończeniu. Była to formacja zbrojna OUN-B (Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów – frakcja Bandery), która dążyła do utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego, stosując metody partyzanckie i często brutalne wobec swoich przeciwników. Jednym z najbardziej tragicznych działań UPA są zbrodnie na ludności polskiej (a także innych narodowości) na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, określane jako ludobójstwo wołyńsko-galicyjskie. Działania UPA były motywowane nacjonalistyczną ideologią, w której kluczową rolę odgrywał postulat stworzenia jednolitego etnicznie państwa ukraińskiego. W tym celu konieczne było, zdaniem przywódców UPA, usunięcie Polaków, Żydów oraz innych mniejszości. Działania te wpisywały się w szerszą logikę czystek etnicznych, które w czasie II wojny światowej były stosowane przez różne grupy i państwa.

W reakcji na zbrodnie UPA polska ludność organizowała oddziały samoobrony, które starały się chronić mieszkańców przed atakami. Z czasem Armia Krajowa oraz Bataliony Chłopskie rozpoczęły akcje odwetowe, które również były krwawe i nierzadko prowadziły do śmierci ukraińskiej ludności cywilnej. Choć odpowiedzialność za eskalację przemocy spoczywa głównie na UPA, konflikty te miały charakter spirali wzajemnych zbrodni. Szacuje się, że w latach 1943–1945 zginęło od 50 do 100 tysięcy Polaków na Wołyniu i w Galicji Wschodniej. Liczba ofiar po stronie ukraińskiej, które zginęły w akcjach odwetowych polskiego podziemia i oddziałów samoobrony, szacowana jest na około 10–20 tysięcy.

Zbrodnie UPA na Kresach Wschodnich pozostają bolesnym tematem w relacjach polsko-ukraińskich. W Polsce wydarzenia te są szeroko upamiętniane, a masowe mordy Polaków na Wołyniu zostały oficjalnie przez Polskę za ludobójstwo. W Ukrainie z kolei UPA bywa gloryfikowana jako organizacja walcząca o niepodległość kraju, co prowadzi do napięć w interpretacji wspólnej historii. Pamięć o tych wydarzeniach jest wciąż żywa, a dialog na temat trudnej historii Kresów Wschodnich stanowi wyzwanie dla wzajemnego porozumienia między Polską a Ukrainą

Seria:
Nazwa: Служба зовнішньої розвідки України
Nominał: 5 hrywien
Metal/stop: CuNi15Zn21 (nowe srebro)
Masa: 16,54 g
Średnica: 35 mm
Stempel/jakość: спеціальний анциркулейтед – specjalna nieobiegowa – SU
Rant: ząbkowany
Mennica: Банкнотно-монетний двір Національного банку – Mennica NBU
Nakład: 75 000 sztuk
Data emisji: 23 stycznia 2025 r.
Cena emisyjna/sprzedaży: 176 hrywien – ok. 16,82 złotych na dzień 24.01.2025 r.

pierwsza emisja w 2025 r.
plan emisji

Projekt:
– autor pomysłu – Jurij Ladnyj (Юрій Ладний), projekt – Serhij Biełiajew (Сергій Бєляєв), adaptacja – Tatiana Baluta (Тетяна Балута)

Awers:
– u góry mały herb Ukrainy
– wzdłuż krawędzi zakodowane kodem Morse’a pierwsze trzy słowa nazwy służby
– centralnie (w wydzielonym polu) umieszczono krzyż, będący głównym elementem nowej symboliki oraz odznaczeń honorowych Służby Wywiadu Zagranicznego Ukrainy. W środku krzyża znajduje się trójząb otoczony łacińską dewizą służby: ● OMNIA VINCIT VERITAS (Prawda zwycięża wszystko). Kontury kontynentów (w tle u góry) symbolizują globalny zasięg działalności wywiadowczej służby
– w dolnej części, półkolem, napis: СЛУЖБА ЗОВНІШНЬОЇ РОЗВІДКИ УКРАЇНИ (SŁUŻBA WYWIADU ZAGRANICZNEGO UKRAINY)
– pomiędzy ramionami krzyża z lewej strony u dołu znak mennicy. Na prawo od niego nominał i symbol waluty: 5₴
– pomiędzy ramionami krzyża z prawej strony u dołu nazwa państwa i rok emisji: УКРАЇНА / 2025

Rewers:
– w centrum stylizowany trójząb, wokół którego cyframi zakodowano słowa jednego ze znanych ukraińskich działaczy politycznych. Do kodowania użyto szyfru UPA oraz kodowego słowa wybranego przez Służbę Wywiadu Zagranicznego Ukrainy

Monety kolekcjonerskie są prawnym środkiem płatniczym

Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl

Źródło: NBU