Frank CFA. Teraźniejszość i przyszłość

Opublikowano przez

Aktualizacja: 17 kwietnia 2025 r.

Frank CFA (franc de la Coopération Financière en Afrique) powstał 26 grudnia 1945 r. jako waluta przeznaczona dla kolonii francuskich w Afryce, w odpowiedzi na powojenne problemy gospodarcze Francji. W tym samym czasie wprowadzono także franka CFP dla terytoriów zamorskich na Pacyfiku.

Skrót CFA pierwotnie oznaczał Colonies Françaises d’Afrique („Kolonie Francuskie w Afryce”), jednak z czasem jego znaczenie uległo zmianie – dziś oficjalnie przyjmuje się formę Communauté Financière Africaine („Wspólnota Finansowa Afryki”).

Frank CFA zastąpił lokalne waluty kolonialne i obecnie używany jest przez 14 niepodległych państw Afryki, należących do dwóch unii walutowych:

1. UEMOA (Union Économique et Monétaire Ouest-Africaine)

Unia Gospodarczo-Walutowa Afryki Zachodniej – waluta: XOF

  • Emitent: BCEAO
  • Członkowie:
    • Benin
    • Burkina Faso
    • Gwinea Bissau
    • Mali
    • Niger
    • Senegal
    • Togo
    • Wybrzeże Kości Słoniowej

2. CEMAC (Communauté Économique et Monétaire de l’Afrique Centrale)

Wspólnota Gospodarczo-Walutowa Afryki Środkowej – waluta: XAF

  • Emitent: BEAC
  • Członkowie:
    • Kamerun
    • Czad
    • Gabon
    • Gwinea Równikowa
    • Kongo (Brazzaville)
    • Republika Środkowoafrykańska

Banki centralne:

BCEAO (od 1959 r.) – Banque Centrale des États de l’Afrique de l’Ouest, Centralny Bank Państw Afryki Zachodniej
Emitent franka CFA o kodzie ISO 4217 XOF

BEAC (od 1972 r.) – Banque des États de l’Afrique Centrale, Bank Państw Afryki Środkowej
Emitent franka CFA o kodzie ISO 4217 XAF

Instytucje poprzedzające:

  • Przed BCEAO: Banque d’Afrique Occidentale, Bank Afryki Zachodniej
  • Przed BEAC: Institut d’émission de l’Afrique-Occidentale française et du Togo, Instytut Emisyjny Francuskiej Afryki Zachodniej i Togo
źródło: Wikipedia.
Kolor zielony – BCEAO; Kolor czerwony – BEAC

Frank CFA jest ściśle powiązany z euro, a wcześniej z frankiem francuskim. Oba franki (XOF i XAF) mają stały kurs względem euro: 1 EUR = 655,957 CFA (ustalony w 1994 r.). Kurs ten jest gwarantowany przez Bank Francji, który również sprawuje nadzór nad oboma bankami centralnymi, a tym samym nad kluczowymi aspektami polityki pieniężnej.

Choć franki XOF i XAF mają identyczną wartość, nie są wzajemnie wymienialne i nie są akceptowane poza obszarem właściwej unii walutowej.

Inne kraje regionów ECOWAS i ECCAS

ECOWAS (Economic Community of West African States) i ECCAS (Economic Community of Central African States) to szersze wspólnoty regionalne, w skład których wchodzą również kraje nieposługujące się frankiem CFA, używające własnych walut.

ECOWAS:

  • Gambia – dalasi
  • Ghana – cedi
  • Gwinea – frank gwinejski
  • Liberia – dolar liberyjski
  • Nigeria – naira
  • Republika Zielonego Przylądka – escudo
  • Sierra Leone – leone

ECCAS:

  • Angola – kwanza
  • Burundi – frank burundyjski
  • Demokratyczna Republika Konga – frank kongijski
  • Wyspy Świętego Tomasza i Książęca – dobra

Nominały franka CFA:

Frank CFA dzieli się na 100 centymów. Zarówno monety, jak i banknoty różnią się w zależności od emitenta i regionu (więcej na ten temat artykule).

Frank CFA emitowany przez BCEAO (Afryka Zachodnia) – XOF, skrót waluty FCFA, CFA
monety: 1, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 250, 500; banknoty: 500, 1000, 2000, 5000, 10 000 

Frank CFA emitowany przez BEAC (Afryka Środkowa) – XAF, skrót waluty – FCFA
monety: 1, 2, 5, 10, 25, 100, 500; banknoty: 500, 1000, 2000, 5000, 10 000

Plany:

Zależność waluty i kontrola przez Francję uważana jest za kontynuację kolonialnej polityki w niepodległych państwach oraz ograniczanie rozwoju gospodarczego. Z tego powodu państwa Afryki Zachodniej dążą do wprowadzenia własnej waluty – eco. W dniu 21 grudnia 2019 r. prezydent Alassane Ouattara z Wybrzeża Kości Słoniowej i prezydent Francji Emmanuel Macron ogłosili inicjatywę zastąpienia zachodnioafrykańskiego franka CFA walutą eco. W maju 2020 r. francuskie Zgromadzenie Narodowe zgodziło się zakończyć francuskie zaangażowanie w zachodnioafrykańskiego frank CFA. Kraje korzystające z tej waluty nie będą już musiały wpłacać połowy swoich rezerw walutowych do francuskiego Skarbu Państwa. Na razie nie ma terminu wprowadzenia nowej waluty. Do tego czasu w obiegu pozostanie frank CFA. Według zapowiedzi, nowa waluta ma być również powiązana z euro. Do użytkowników nowej waluty prawdopodobnie dołączyłyby również państwa unii ECOWAS nie używające obecnie franka CFA.

Państwa Afryki Środkowej nie wykluczają w przyszłości zastąpienia franka CFA własną lub inną walutą. Na razie planują, według niepotwierdzonych oficjalnie informacji, wyemitować nowe banknoty w 2021/2022 r.

Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl

Financial Afrik; Afrology Website; CEMAC ECO FINANCE; Wikipedia: Central African CFA franc; West African CFA franc; Franc CFA (CEMAC); Franc CFA (UEMOA); CFA franc; Eco (waluta)