Medal upamiętniający Zieloną Górę

Zielonogórski oddział Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego (PTN) przygotował medal jubileuszowy z okazji 800-lecia powstania Zielonej Góry i 700-lecia uzyskania praw miejskich

Dzisiejsze miasto Zielona Góra (łac. Thalloris, Prasia Elysiorum; niem. Grünberg in Schlesien; cz. Zelená Hora, potocznie nazywana także Winnym Grodem) powstało w miejscu, w którym w średniowieczu (ok. X wieku) znajdowała się handlowo-rzemieślnicza osada, której nazwa pochodzić miała od jej położenia u podnóża pagórka, dziś zwanego Wzgórzem Winnym, Ceglanym lub Zielonym. Wieś zlokalizowana była na prawym brzegu strumienia Łącza, w rejonie dzisiejszego kwartału ulic Podgórnej, Kupieckiej i placu Matejki.

Miasto na prawach powiatu, położone w zachodniej Polsce, największe w województwie lubuskim. Siedziba organów samorządu województwa, marszałka i zarządu województwa lubuskiego, Sejmiku Województwa Lubuskiego oraz jednostek im podporządkowanych a także starosty powiatu zielonogórskiego i stolica diecezji zielonogórsko-gorzowskiej.

Przyjmuje się, że początki zasiedlenia tych terenów miały miejsce ok. 1222 roku za panowania księcia Henryka Brodatego. Według historyka Joachima Cureusa, lokacja miasta odbyła się w 1320 za panowania synów Henryka III głogowskiego. Miasto zostało lokowane na prawie magdeburskim. Prawa miejskie nadane zostały Zielonej Górze prawdopodobnie około roku 1323 przez księcia głogowsko-żagańskiego Henryka IV Wiernego.

Zielona Góra znana jest jako polska stolica wina. Dawniej był to najdalej wysunięty na północ obszar w Europie z uprawą winorośli. Prawdopodobne początki tradycji winiarskich miasta sięgają 1150 roku, kiedy to do Zielonej Góry przybyli osadnicy z Frankonii, którzy przywieźli sadzonki oraz umiejętności uprawy winnej latorośli. Pierwsza wzmianka o uprawie winorośli pochodzi z 1314 roku. Z czasem w Zielonej Górze i okolicy powstało bardzo wiele winnic. W 1826 August Grempler, wraz z dwoma współpracownikami, założył w Zielonej Górze pierwszą w Niemczech wytwórnię wina musującego. W okresie międzywojennym w okolicach Zielonej Góry istniało ok. 300 hektarów winnic.

W 1945 winnicę na Winnym Wzgórzu objął Grzegorz Zarugiewicz – instruktor winiarstwa z kresowych Zaleszczyk. Odpowiadał też za plantacje należące do Lubuskiej Wytwórni Win. Po II wojnie światowej, wiele zielonogórskich wytwórni skupiło się przede wszystkim na produkcji win owocowych. Jednakże ostatnią winnicę – w celu produkcji wina – uprawiano do 1977. Odrodzenie winiarstwa rozpoczęło się już w latach 80. XX wieku, kiedy to powstały Winnica „Kinga” i Winnica „Jędrzychów”. Współcześnie w całym regionie lubuskim istnieje 101 winnic (stan na 2021), z których większość została założona po 2001 roku.

Bogate tradycje produkcji wina w przeszłości obecne były w gospodarce i krajobrazie przestrzennym, o czym świadczą dawne wytwórnie win i rezydencje winiarzy, potężne piwnice i motywy winiarskie na fasadach kamienic. Na terenie Zielonej Góry znajduje się kilkanaście bardzo dobrze zachowanych piwnic winiarskich, w tym m.in. znajdująca się przy ul. Wodnej unikatowa piwnica winiarska z 1786 r. Jest to jedyna tego typu piwnica w Polsce, charakterystyczna dla regionu Bordeaux we Francji. Nie powstała pod budynkiem ani na terenie wytwórni, ale została zbudowana w południowym zboczu winnic. W 2015 w podzielonogórskim Zaborze powstała 33-hektarowa Winnica Samorządowa – największa winnica w Polsce. Tuż obok znajduje się Lubuskie Centrum Winiarstwa. Przez Zieloną Górę prowadzi także Lubuski Szlak Wina i Miodu.

W mieście działa kilka muzeów i galerii sztuki, Filharmonia Zielonogórska, Lubuski Teatr, Amfiteatr im. Anny German, Palmiarnia. W mieście odbywa się kilka festiwali muzycznych i kulturalnych. m.in. Dni Kultury Żydowskiej, Festiwal Folkloru, Festiwal Kabaretu, Festiwal Filmowy KinoPozaKinem Filmowa Góra, Festiwal Rock Nocą, Róże Jazz Festiwal i Quest Europe. Z winiarstwem związana jest coroczna impreza plenerowa Winobranie, rozpoczynająca się na początku września i ściągająca do miasta rzesze turystów spragnionych dobrej zabawy i znakomitych trunków.

Bogata historia miasta wraz z winiarskimi tradycjami znalazły odzwierciedlenie w projekcie jubileuszowego medalu.

Pragnę podziękować Pani Agnieszce Wojciechowskiej z Urzędu Miasta Zielona Góra, Panu Adamowi Wojtkowiakowi Prezesowi PTN Oddział w Zielonej Górze oraz Panu Czesławowi Osękowskiemu Przewodniczącemu Komitetu Organizacyjnego Obchodów 800-700 lecia Miasta Zielona Góra, za udzielenie cennych informacji i okazaną pomoc

Nazwa: bez oficjalnej nazwy
Autor: projekt zespołowy
Metal/stop: stop cynku ZL5 galwanizowany mosiądzem
Technika wykonania: odlew wysokociśnieniowy
Masa: 135 g
Kształt: okrągły
Średnica: 70 mm
Grubość: płyta podstawowa – 5,3 mm, mierzona z wypukłościami – 7 mm
Rant: gładki
Nakład: zamknięty, 200 sztuk
Emitent: Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Oddział w Zielonej Górze
Mennica: Odlewnictwo, Export – Import W. Kulej, Kłobuck
Data emisji: 19 lipca 2022 r.
Cena sprzedaży: niedostępny w sprzedaży, przeznaczony na cele promocyjne

Projekt medalu jubileuszowego powstał w ramach otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych Miasta Zielona Góra. Koncepcję projektową przedłożył prof. dr hab. Czesław Osękowski, wersja finalna powstała we współpracy z panem Adamem Wojtkowiakiem. Opracowanie graficzne projektu i późniejsza produkcja we współpracy z odlewnią Wiesława Kuleja. Medal, po jednym egzemplarzu, zostanie przekazany Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu i Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie, posiadające pod opieką unikatowy w skali Polski i Europy zbiór numizmatów

Awers: Reliefowa, wielopoziomowa powierzchnia z nieregularnymi płaszczyznami gładkimi i wzorzystymi; Na głównej płaszczyźnie logotyp obchodów rocznicowych – kompozycja składająca się liczb rocznicowych „800” i „700”, tworzących kiść winogron; W cyfrze „8” przedstawienie ratusza w Zielonej Górze; Po lewej stronie napis: 700 lat / praw / miejskich / 1323-2023, po prawej stronie napis: 800 lat / Zielonej Góry / 1222-2022

Rewers: Reliefowa, wielopoziomowa powierzchnia z nieregularnymi płaszczyznami gładkimi i wzorzystymi; Na głównej płaszczyźnie herb Zielonej Góry; Po lewej stronie postać patrona miasta św. Urbana I, po prawej postać patrona winiarzy Bachusa; Na dole sygnatura Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego

logotyp jubileuszowy

Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl

Źródło: winobranie.zgora.pl, ptnzgora.pl, 800-700 lat Zielonej Góry, Zielona Góra – Internetowy Serwis Miejski, Wikipedia