Bośnia i Hercegowina – Republika Serbska – zestaw filatelistyczny i walor kolekcjonerski

23 listopada 2023 r. Poczta Serbska (Pošte Srpske, Поште Српске), we współpracy z Bankiem Centralnym Bośni i Hercegowiny (Centralna banka Bosne i Hercegovine, Централна банка Босне и Херцеговине, CBBiH) wyemitowała zestaw filatelistyczny 25-lecie marki zamiennej.

Emisja z okazji 25. rocznicy wprowadzenia do obiegu waluty narodowej BiH, marki zamiennej (BAM). Z tej samej okazji, w czerwcu 2023. CBBiH zaprezentował walor w postaci cyfrowej.

Pierwsze banknoty marki zamiennej zostały wprowadzone do obiegu 22 czerwca 1998 r., niecały rok po rozpoczęciu działalności Centralnego Banku Bośni i Hercegowiny i zastąpiły będące w obiegu dinary bośniackie, dinary Republiki Serbskiej, kuny i dinary jugosłowiańskie. Po raz pierwszy do obiegu wprowadzono banknoty marki zamiennej o nominałach 50 fenigów (F), 1, 5 i 10 marek zamiennych (KM). Niedługo potem do banknotów o mniejszych nominałach dołączyły banknoty o większych nominałach, co nastąpiło 27 lipca 1998 roku, kiedy do obiegu wprowadzono banknoty o nominałach 20 KM, 50 KM i 100 KM. Banknot 200 KM został wyemitowany 15 maja 2002 roku i ostatecznie uzupełnił obecną strukturę nominałów banknotów marki zamiennej.

Pierwsze monety marki zamiennej wyemitowano także w 1998 r., 9 grudnia o nominałach 10 F, 20 F i 50 F, następnie 31 lipca 2000 r. o większych nominałach 1 KM i 2 KM, a wreszcie 5 stycznia 2006 r. roku, w najmniejszych i największych nominałach 5 F i 5 KM. Spośród banknotów marki zamiennej wyemitowanych w 1998 r. banknoty o nominałach 50 F, 1 KM, 5 KM zostały następnie wycofane z obiegu i przestały być prawnym środkiem płatniczym, a ich miejsce w użyciu zajęły monety marki zamiennej.

Obecnie rodzina nominałów banknotów i monet marki zamiennej znajdujących się w obiegu składa się z pięciu nominałów banknotów (10, 20, 50, 100 i 200 KM) i siedmiu nominałów monet (5, 10, 20, 50 F oraz 1, 2, 5 KM). Banknoty wyemitowane w 1998 r. zostały wyprodukowane w drukarni Francois-Charles Oberthur we Francji, a koszty produkcji pierwszej emisji banknotów KM zostały sfinansowane z darowizny Rządu Francji. Monety zostały wyprodukowane przez Mennicę Królewską (Royal Mint) Wielkiej Brytanii.

Banknoty wyemitowano w dwóch wersjach wzoru, wzoru Federacji Bośni i Hercegowiny oraz wzoru Republiki Serbskiej i różnią się one portretami na przedniej stronie, motywami na odwrocie banknotów oraz kolejnością liter łacińskich i cyrylicy. Wszystkie pozostałe cechy, w tym rozmiar, kolor i zabezpieczenia, są dokładnie takie same w obu wersjach. Banknot 200 KM został wyemitowany w jednym wariancie projektu dla Bośni i Hercegowiny. Po wprowadzeniu banknotów do obiegu obie wersje wzoru, prawie od razu, zaczęto akceptować na całym terytorium Bośni i Hercegowiny. Monety mają jeden wspólny wzór.

Marka zamienna od samego początku była związana z marką niemiecką (DEM) po kursie sztywnym 1:1. Po wprowadzeniu euro, w miejsce marki niemieckiej, sztywny kurs marki zamiennej do euro wynosi 1 EUR = 1,95583 KM

Nazwa: 25 godina konvertibilne marke
Autor projektu: Nebojsa Djumic (Nebojša Đumić)
Liczba znaczków: 3
Liczba znaczków w arkuszu: 9 (3×3)
Wartość znaczka: 1,10 marki zamiennej
Nakład znaczka: 3 x 10 000 sztuk
Technika druku: offset
Druk: Blicdruk, Sarajevo
Format znaczka:
Format arkusza:
Papier: biały, 100 g/m²
Data wprowadzenia do obiegu/sprzedaży: 23 listopada 2023 r.
Cena sprzedaży: na dzień 7.12.2023 r.
znaczek: 1,10 marki zamiennej – ok. 2,43 złotych
arkusz: 9,90 marki zamiennej – ok. 21,9 złotych
koperta FDC*: 5,30 marki zamiennej – ok. 11,72 złotych

* koperta FDC (First Day Cover) – koperta Pierwszego Dnia Obiegu, wydawana w dniu ukazania się danej emisji

Napisy w języku chorwackim, bośniackim, serbskim w zapisie alfabetem łacińskim i cyrylicą.

Motyw „jak łowić pieniądze” został przedstawiony w symboliczny sposób: motyl i siatka do łapania owadów; królik i kij z marchewką; ryba i wędka. Sylwetki zwierząt zostały przedstawione w postaci origami z banknotów marki zamiennej (wzoru dla Republiki Serbskiej). Dopełniłem banknotów są monety markowe i fenigowe (wzory wspólne dla Republiki Serbskiej i Federacji Bośni i Hercegowiny)

Znaczki: Tło w kolorze czarnym. Z lewej u góry nominał: 1¹⁰. Z prawej strony, obrócone w pionie przy krawędzi, logo poczty, nazwisko autora „ЂУМИЋ”, rok emisji „2023”, nazwa drukarni „БЛИЦДРУК”. Na lewo, w tej samej orientacji, nazwa państwa: BOSNA I HERCEGOVINA / РЕПУБЛИКА СРПСКА. U dołu, po lewej stronie nazwy państwa, inicjały autora: НЂ. Na dole z lewej strony nazwa waluty: конвертибилна марка. W centrum kompozycja główna – monety marki zamiennej i fenigów zamiennych (od lewej: 1 KM i 50 F; 5 KM i 10 F; 2 KM i 20 F), origami z banknotu (od lewej: motyl – 100 KM; królik – 10 KM; ryba – 20 KM) w kształcie zwierzęcia, symboliczne przedstawienie motywu „jak łowić pieniądze”

Arkusz: Prostokątny w kolorze białym. Układ znaczków w poziomie, trzy rzędy i trzy kolumny, Na górze z lewej strony nazwa emisji: 25 ГОДИНА КОНВЕРТИБИЛНЕ МАРКЕ, na prawo od niej: 25 YEARS OF CONVERTIBLE MARK. Na dole z lewej strony logo poczty, pośrodku nazwa państwa: BOSNA I HERCEGOVINA / REPUBLIKA SRPSKA, po prawej ręka trzymająca banknot. Przy prawej krawędzi arkusza napis w pionie: CATCH THE MONEY AND RUN (ZŁAP PIENIĄDZE I UCIEKAJ)

Koperta FDC: Biała. U góry trzy znaczki z okolicznościowym datownikiem. W lewym górnym rogu, w czarnym okręgu, napisy i logo poczty rozdzielone poziomymi liniami: FDC / ПРВИ ДАН / logo poczty; Z lewej strony kompozycja z wizerunkami banknotów marki zamiennej. Na dole, przy lewej krawędzi, w pionie, logo poczty i data „-8/ 2023”. Po prawej napis okolicznościowy: 25 година / конвертибилне марке. Poniżej nazwa państwa: БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА / РЕПУБЛИКА СРПСКА

Datownik: Kwadratowy. W centrum dłoń trzymają banknot, otoczona napisami. Z lewej obrócony w pionie: ПРВИ ДАН / 25.10.2023 (PIERWSZY DZIEŃ 25.10.2023). Pośrodku, w poziomie, nazwa emisji: 25 ГОДИНА КОНВЕРТИБИЛНЕ МАРКЕ. Z lewej obrócony w pionie: 78101 БАЊА ЛУКА (kod urzędu pocztowego w Banja Luka)

Walor cyfrowy Banku Centralnego Bośni i Hercegowiny

Projekt stylizowany na banknot. Z lewej strony białe pole z serią i numerem na górze: KM0025G (KM – skrót waluty, 25 – lata rocznicowe, G – pierwsza litera słowa „godine” (lat). Na dole faksymile, stanowisko „gubernator” (banku centralnego, w dwóch językach), rok „2023”. Na prawo motyw główny. U góry z lewej strony nazwa banku centralnego, poniżej logo banku, na dole napis okolicznościowy. Po prawej romb z portretami znajdującymi się na przednich stronach marki zamiennej, obu wzorów. U góry, po prawej stronie rombu, lata rocznicowe/nominał: 25. Na dole powtórzona seria i numer. Przy prawej krawędzi, obrócony w pionie, napis okolicznościowy. W tle powtarzające się logo banku, gilosze i mikroteksty. Kolorystyka niebiesko-żółta. Napisy w językach urzędowych, alfabetem łacińskim i cyrylicą

Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl

Źródło: efilatelija.ba, cbbh.ba