Jemen, CBY-Sanaa – nowy banknot obiegowy i moneta

W lipcu 2025 r. Bank Centralny Jemenu w Sanie (البنك المركزي اليمني, CBY-Sanaa) wprowadził do obiegu nową monetę i banknot obiegowy

Od 2015 r. w Republice Jemeńskiej toczy się wojna domowa między siłami lojalnymi wobec byłego prezydenta Abd Rabbuha Mansura Hadiego a niejednolitą zbrojną opozycją, głównie Huti, która została uznana przez niektóre kraje za organizację terrorystyczną.

Do 2016 roku Bank Centralny Jemenu (البنك المركزي اليمني, Central Bank of Yemen – CBY) funkcjonował jako w miarę niezależna instytucja, utrzymując stosunkowo neutralną pozycję pomimo trwającego już konfliktu. Sytuacja zmieniła się diametralnie we wrześniu 2016 roku, kiedy to prezydent Hadi ogłosił przeniesienie siedziby Banku Centralnego Jemenu ze stolicy Sany (kontrolowanej przez Huti) do Adenu, tymczasowej stolicy rządu.

Decyzja ta doprowadziła do faktycznego podziału banku centralnego na dwie instytucje:

• Bank Centralny w Sanie (CBY-Sanaa), znajdujący się pod kontrolą Huti, który nadal funkcjonuje jako centralna instytucja finansowa w północnej części kraju.
• Bank Centralny w Adenie (CBY-Aden), który funkcjonuje jako oficjalny bank centralny pod auspicjami uznawanego przez ONZ rządu Jemenu.

Oba banki zaczęły prowadzić niezależne polityki fiskalne i monetarne. Doprowadziło to do chaosu finansowego, zróżnicowanych kursów wymiany walut, braku jednolitej emisji banknotów oraz upadku zaufania do instytucji finansowych.

Jednym z najbardziej zauważalnych skutków podziału banku jest tzw. „wojna walutowa”. Bank centralny w Adenie zaczął emitować nowe banknoty, które różniły się wyglądem i jakością papieru od tych będących w obiegu. W odpowiedzi Huti zakazali używania nowych banknotów na kontrolowanych przez siebie obszarach, uznając je za bezwartościowe. Doprowadziło to do sytuacji, w której ten sam rial jemeński ma różną wartość w różnych częściach kraju – nawet o kilkaset procent. De facto nowe emisje monet i banknotów są wzajemnie nieuznawane przez walczące siły, zakazujące ich używania na kontrolowanych przez siebie terenach. Unia Europejska uznała, podobnie jak inne państwa popierające legalny rzad, emisję waluty przez Huti za nielegalną, nazywając ją „nielegalnym fałszerstwem”.

W 2017 r. bojówki Huti wyprodukowały fałszywy banknot o nominalne 5 000 riali.

W 2017 r. Bank Centralny – Aden wyemitował banknoty o nominalne 500 i 1 000 riali, które miały nowe zabezpieczenia i wymiary. W 2018 r. wprowadzono nominał 200 riali i 100 riali (wizerunki w Wikipedii).

W marcu 2024 r. Bank Centralny – Sana wprowadził monetę o nominale 100 riali.

W 2025 r. Bank Centralny – Sana wprowadził 13 lipca do obiegu monetę o nominale 50 riali, a 16 lipca banknot o nominale 200 riali. Moneta i banknot mają zastąpić zużyte banknoty, głównie o nominale 250 riali (emisja z 2009 r.). W ciągu najbliższych sześciu miesięcy ma zapaść decyzja o emisji monet o niższych nominałach.

Banknot CBY-Aden dla porównania z banknotem CBY-Sanaa

Banknot CBY-Sanaa

Dominujący kolor: różowy. Wymiary: 155,2 x 76 mm. Druk: prawdopodobnie irańska drukarnia, niewykluczona również rosyjska. Pasek zabezpieczający z godłem państwa i efektem ruchu, oznaczenie dla osób niedowidzących i niewidomych w postaci wypukłych kropek alfabetem Braille’a (nominał i nazwa jednostki?). Papier pokryty warstwą lakieru. Elementy widoczne w świetle UV. Znak wodny: godło. Mikroperforacja. Utajony obraz. Mikrodruki.

Na przedniej stronie meczet Al-Dżanad w Ta’izz z podpisem: مسجد الجند – تعز. Data emisji według kalendarza muzułmańskiego i gregoriańskiego na dole z prawej strony: ١٤٤٦هـ – ٢٠٢٥م (1446 AH – 2025 n.e). Seria w postaci ułamkowej. Napisy w języku arabskim.

Na tylnej stronie wizerunek terminalu Ma’alla w porcie Aden z podpisem: ميناء المعلا – عدن (Port Ma’alla – Aden). Napisy w języku angielskim

---

---

Moneta o nominale 50 riali wyemitowana w 2025 r. przez CBY-Sanaa

Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl

Źródło: Central Bank of Yemen-Sanaa