Polska – moneta kolekcjonerska

14 września 2022 r. Narodowy Bank Polski (National Bank of Poland; NBP) wyemituje monetę kolekcjonerską 100-lecie Portu Gdynia

złoty – Polish zloty
Symbol, skrót waluty: zł
Kod ISO 4217: PLN
Podjednostka – 1/100: grosz – gr

Port morski Gdynia – handlowy port morski nad Zatoką Gdańską, w woj. pomorskim w Gdyni, położony na Pobrzeżu Kaszubskim. Jest trzecim co do wielkości portem morskim w Polsce po (Gdańsku i Szczecinie). Należy do Europejskiej Organizacji Portów Morskich.

Wraz z wybuchem I wojny światowej pojawiła się nadzieja na odrodzenie państwa polskiego. Jego przyszły kształt był trudny do przewidzenia, ale czołowi politycy – Józef PiłsudskiRoman Dmowski czy Ignacy Jan Paderewski – nawoływali, by było to państwo z dostępem do morza, co w swej 14-punktowej deklaracji ujął w styczniu 1918 roku prezydent Woodrow Wilson. Wkrótce po odzyskaniu niezawisłości, 4 grudnia 1918 roku, Piłsudski, wówczas Naczelnik Państwa, wydał dekret nakazujący utworzenie marynarki wojennej (MW). Konferencja wersalska, na której przeważały niechętne Polsce wpływy angielskie, nie przyznała – mimo opinii biegłych – odrodzonemu państwu portu gdańskiego, skutkiem czego powstał sztuczny twór o nazwie Wolne Miasto Gdańsk, a Polska otrzymała 75-kilometrowy skrawek wybrzeża z dwoma niewielkimi przystaniami w Pucku i Helu.

10 lutego 1920 roku w Pucku odbyły się uroczyste zaślubiny z morzem, ale w zawierusze wojny z bolszewikami nie było czasu na zajmowanie się sprawami morskimi. Dopiero gdy kontruderzenie znad Wieprza odmieniło losy wojny, Departament Spraw Morskich mógł rozwinąć działalność na rzecz wzmocnienia polskiego stanu posiadania nad Bałtykiem, skutkiem czego w październiku 1920 roku rząd polski podjął decyzję o budowie portu w dolinie rzeki Chylonki w osadzie rybackiej Gdynia i wyasygnował wstępnie 40 mln marek polskich. Kierownikiem budowy został Tadeusz Wenda. Budowę portu w Gdyni rozpoczęto 29 maja 1921 roku.

23 września 1922 Sejm RP przyjął ustawę w sprawie budowy „portu morskiego przy Gdyni na Pomorzu”. Budowa ruszyła, ale prowadzono ją początkowo dość ospale, ograniczając się do robót ziemnych i wzniesienia tymczasowej przystani dla okrętów MW i schroniska dla rybaków (uroczyste otwarcie 23 kwietnia 1923), a wreszcie drewnianego mola przeładunkowego, przy którym 13 sierpnia 1923 roku zacumował SS „Kentucky”, pierwszy statek pod obcą banderą.

4 lipca 1924 roku ówczesny minister przemysłu i handlu, Józef Kiedroń podpisał umowę z Konsorcjum Francusko-Polskim, któremu powierzono dalszą rozbudowę portu. Jej koszt miał wynieść 36 mln złotych, a konsorcjum zobowiązywało się oddać do 31 grudnia 1931 roku port o zdolności przeładunkowej 2,5 mln ton i zdolny do przyjęcia 25 – 30 statków jednocześnie. W roku 1925 Ministerstwo Przemysłu i Handlu zakupiło dwa dźwigi bramowe do przeładunku węgla i rudy, a dwa lata później towarzystwo węglowe Polskarob wywrotnicę mostową zdolną przeładować 300 000 ton węgla miesięcznie oraz cztery dźwigi ruchome o nośności 5 ton każdy. Natomiast Skarb Państwa był właścicielem czterech dźwigów elektrycznych.

5 stycznia 1927 roku odbyła się w Gdyni uroczystość podniesienia bandery na SS Wilno, pierwszym z parowców Żeglugi Polskiej zakupionych we Francji (pozostałe „francuzy” to: SS KrakówSS PoznańSS Katowice i SS Toruń). W obchodach uczestniczył minister Eugeniusz Kwiatkowski, któremu – obok inż. Wendy – port gdyński zawdzięczał swój dynamiczny rozwój. W czerwcu tegoż roku weszły do Gdyni dwa niewielkie, zbudowane w Gdańsku statki pasażerskie, SS Gdańsk i SS Gdynia, a 11 marca 1930 roku dokonano otwarcia regularnej linii pasażerskiej z Gdyni do Nowego Jorku.

Gdy wybuchła II wojna światowa Gdynia, po trwającej do 19 września 1939 roku obronie przed wojskami niemieckimi, została zajęta i przemianowana na Gotenhafen, zaś port gdyński stał się bazą Kriegsmarine, która na skutek bombardowań (największy nalot miał miejsce w nocy 18/19 grudnia 1944 roku; wzięło w nim udział około 600 samolotów RAF-u) i ostrzału w ramach operacji pomorskiej Armii Czerwonej w marcu 1945 roku uległa kompletnemu zniszczeniu. Ponowne uruchomienie portu nastąpiło w czerwcu 1945 r.

Z tej samej okazji Poczta Polska wyemituje we wrześniu kartkę pocztową nadrukowanym znakiem opłaty pocztowej. Na dzień powstania wpisu PP nie opublikowała jej wizerunku

Seria/nazwa: 100-lecie Portu Gdynia / 100th Anniversary of the Port of Gdynia
Nominał: 20 złotych
Metal/stop: Ag 925
Masa: 28,28 g
Średnica: 38,61 mm
Stempel/jakość: stempel zwykły, jakość nieobiegowa – UNC. Oksydowanie, transparentna żywica
Rant: gładki
Mennica: Mennica Polska
Nakład: do 12 000 sztuk
Data emisji: 14 września 2022
Cena emisyjna/sprzedaży: 290 złotych
Temat indywidualny
Folder informacyjny i opis monety (English)

Awers: Centralnie plan gdyńskiego portu na podstawie projektu inż. Tadeusza Wendy ze stylizowaną powierzchnią wody o nieregularnej strukturze nawiązującej do morskich fal – w kolorze niebieskim; Na górze wizerunek orła z godła Polski. Znak mennicy: m/w, po prawej stronie pod nogą orła; Po lewej stronie nominał i skrót waluty: 20 ZŁ; Wzdłuż krawędzi, po lewej stronie, nazwa państwa i rok emisji: RZECZPOSPOLITA POLSKA 2022

Rewers: Z prawej strony popiersie inż. Tadeusza Wendy na tle fragmentu portalu dźwigu bramowego o ażurowej konstrukcji oraz wizerunków dźwigów portowych nad wodą; Z lewej strony, u dołu, napis: inż. TADEUSZ / WENDA; Powyżej, pionowo, ułożony z liter pod kątem 90° napis: 100-LECIE oraz w górnej części, poziomo napis: PORTU GDYNIA; Po prawej stronie popiersia znak autorki – Dominika Karpińska-Kopiec

Monety kolekcjonerskie emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi

Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl

Źródło: NBP