Przewodnik: Banknoty kolekcjonerskie Polski
Aktualizacja: 1 sierpnia 2024
Pierwszy banknot kolekcjonerski został wyemitowany 16 października 2006 roku. Początkowo banknoty miały różne nominały i wydawane były nieregularnie. Od 2009 r. dominującym nominałem stało się 20 złotych, jednak nie jest to regułą. W zależności od potrzeb nominał może nawiązywać do upamiętnianej rocznicy. Różniły się również wymiarami. Od 2017 r. banknoty drukowane są na podłożu o jednym wymiarze. Widać też tendencję do zwiększania nakładu. Banknoty z 2021 i 2022 r. mają kontrowersyjny wydźwięk propagandowy. Poniżej krótka charakterystyka wydanych banknotów.
- Banknoty emitowane były nieregularnie. Pomiędzy pierwszym (2006) a drugim (2008) przerwa wynosiła rok. Pomiędzy piątym (2011) i szóstym (2014) – 2 lata
- Od 2014 banknoty są emitowane co roku
- Pierwsze dwa banknoty mają nominał 50 złotych (2006) i 10 złotych (2008)
- Od 2009 r. nominał jest taki sam – 20 złotych, za wyjątkiem jedenastego (2019) – 19 złotych
- Nakład jest nieregularny. Pierwszy banknot (2006) miał największy nakład wynoszący dwa miliony. Siódmy banknot (2015) – 30 000 sztuk
- Szósty (2014) i piętnasty (2023) banknot został wydrukowany na podłożu polimerowy. Szósty był pierwszym i jedynym do 2023 r. banknotem złotego na tym podłożu
- Dwunasty banknot (2020) został wydrukowany w orientacji pionowej – jest to jedyny banknot złotego w pionowej orientacji
- Wymiary zróżnicowane. Największe – 150 x 77 mm, najmniejsze – 138 x 69 mm
- Dwuliterowa seria i siedmiocyfrowy numer, dwukrotnie powtórzone na przedniej lub tylnej stronie:
– litery związane z postacią lub wydarzeniem,
– pierwszy banknot (2006) – liczba cyfr w numerze odpowiada nakładowi,
– w pozostałych, pierwsze cyfry to zera, uzupełniające numer do siedmiu znaków – np. przy nakładzie 80 000 sztuk numer przybierze postać 0012345,
– dwunasty banknot (2020) jest pod tym względem wyjątkowy: w obiegu znalazły się egzemplarz ze zdublowanym numerem seryjnym (przykład). Ponadto, drugi numer jest bez literowej serii i zawiera tylko pięć cyfr – co odpowiada nakładowi. Niektóre kolejne banknoty również są tak numerowane - Jedna emisja ad hoc (2022)
- Wszystkie banknoty kolekcjonerskie, na zlecenie Narodowego Banku Polskiego (NBP), drukuje Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych w Warszawie
- Wszystkie banknoty kolekcjonerskie emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi o wartości nominalnej
- Niektóre banknoty można kupić w sklepie online NBP Kolekcjoner – patrz uwagi w zestawieniu
Banknote descriptions in English on the website of the National Bank of Poland
Zestawienie banknotów kolekcjonerskich od 2006 r.
wpis poświęcony rocznicy emisji pierwszego polskiego banknotu kolekcjonerskiego
| Nazwa | Nominał | Emisja | Nakład | Cena | uwagi | |
| data | do sztuk | sprzedaży | ||||
| 1 | Jan Paweł II | 50 zł | 16.10.2006 | 2000000 | 90 zł | do kupienia |
| 2 | 90. rocznica odzyskania niepodległości | 10 zł | 30.10.2008 | 80 000 | 15 zł | |
| 3 | 200. rocznica urodzin Juliusza Słowackiego | 20 zł | 23.09.2009 | 80 000 | 29 zł | |
| 4 | 200. rocznica urodzin Fryderyka Chopina | 20 zł | 22.02.2010 | 120 000 | 50 zł | |
| 5 | 100. rocznica przyznania Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie | 20 zł | 25.11,2011 | 60 000 | 47 zł | w dziedzinie chemii |
| 6 | 100. rocznica utworzenia Legionów Polskich | 20 zł | 5.08.2014 | 50 000 | 60 zł | pierwszy banknot polimerowy |
| 7 | 600. rocznica urodzin Jana Długosza | 20 zł | 24.08.2015 | 30 000 | 72 zł | z kodem 2D |
| 8 | 1050. rocznica Chrztu Polski | 20 zł | 12.04.2016 | 35 000 | 75 zł | |
| 9 | 300-lecie koronacji Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej | 20 zł | 21.08.2017 | 55 000 | 60 zł | |
| 10 | Niepodległość | 20 zł | 31.08.2018 | 50 000 | 75 zł | |
| 11 | 100-lecie powstania Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych | 19 zł | 2.10.2019 | 55 000 | 80 zł | pierwszy nietypowy nominał, nawiązujący do roku powstania PWPW |
| 12 | Bitwa Warszawska 1920 | 20 zł | 11.08.2020 | 60 000 | 80 zł | pierwszy banknot o orientacji pionowej; zdublowane numery seryjne |
| 13 | Lech Kaczyński. Warto być Polakiem | 20 zł | 9.11.2021 | 80 000 | 100 zł | |
| 14 | Ochrona polskiej granicy wschodniej | 20 zł | 19.07.2022 | 80 000 | 130 zł | do kupienia; pierwotna data emisji: 27 maja 2022; pierwotny nakład: 70 000 sztuk; emisja ad hoc |
| 15 | Mikołaj Kopernik | 20 zł | 9.02.2023 | 100 000 | 160 zł | do kupienia; pierwotny nakład: 70 000 sztuk, później zwiększony do 80 000 sztuk; pierwotna data emisji: 16 listopada 2022; emisja przesunięta na 2023 emisją ad hoc |
| 16 | 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego | 20 zł | 26 lipca 2024 | 80 000 | 140 zł | |
| Planowane | ||||||
| 17 | Tysiąclecie koronacji Bolesława Chrobrego | 20 zł | 2025 | 80 000 | ? |
Wizerunki banknotów kolekcjonerskich
1
50 zł, Jan Paweł II, 2006
Autor projektu: Andrzej Heidrich
Seria: JP – Jan Paweł
Wymiary: 144 x 72 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
wpis poświęcony 15. rocznicy emisji pierwszego banknotu kolekcjonerskiego
2
10 zł, 90. rocznica odzyskania niepodległości, 2008
Autor projektu: Maciej Kopecki
Seria: ON – odzyskanie niepodległości
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
3
20 zł, 200. rocznica urodzin Juliusza Słowackiego, 2009
Autor projektu: Maciej Kopecki
Seria: JS – Juliusz Słowacki
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
4
20 zł, 200. rocznica urodzin Fryderyka Chopina, 2010
Autor projektu: Grzegorz Pfeifer i Katarzyna Jarnuszkiewicz
Seria: FC – Fryderyk Chopin
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
5
20 zł, 100. rocznica przyznania Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie, 2011
Autor projektu: Agnieszka Próchniak
Seria: MS – Maria Skłodowska
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
6
20 zł, 100. rocznica utworzenia Legionów Polskich, 2014
Autor projektu: Andrzej Heidrich
Seria: LP – Legiony Polskie
Wymiary: 147 x 67 mm
Podłoże: polimerowe
opis banknotu na stronie NBP
Banknot został wyróżniony Banknote of the Year Award, 2015 r.
Najlepszy banknot kolekcjonerski świata Currency Conference, Vancouver, Kanada, 2015 r.
Banknot jest zmodyfikowaną kopią projektu niewprowadzonego do obiegu banknotu o nominale 5 000 000 złotych
7
20 zł, 600. rocznica urodzin Jana Długosza, 2015
Autor projektu: Andrzej Heidrich
Seria: JD – Jan Długosz
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
podstrona poświęcona banknotowi
8
20 zł, 1050. rocznica Chrztu Polski, 2016
Autor projektu: Krystian Michalczuk
Seria: AB – łacińskie Anniversarium Baptismi vel Baptismati, co oznacza Rocznicę Chrztu
Wymiary: 144 x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
Najlepszy banknot kolekcjonerski na świecie Currency Conference, Kuala Lumpur. Malezja, 2017 r.
9
20 zł, 300-lecie koronacji Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej, 2017
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: JG – Jasna Góra
Wymiary: 150 mm x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
10
20 zł, Niepodległość, 2018
Autor projektu: Agnieszka Próchniak
Seria: RP – Rzeczpospolita Polska
Wymiary: 150 mm x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
11
19 zł, 100-lecie powstania Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, 2019
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: RP – Rzeczpospolita Polska
Wymiary: 150 mm x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
12
20 zł, Bitwa Warszawska 1920, 2020
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: RP – Rzeczpospolita Polska
Wymiary: 77 mm x 150 mm
Podłoże: papierowe
Orientacja: pionowa przedniej i tylnej strony
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu
13
20 zł, Lech Kaczyński. Warto być Polakiem, 2021
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: LK – Lech Kaczyński
Wymiary: 150 mm × 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu
Podczas gali High Security Printing Awards 2022 banknot został ogłoszony zwycięzcą w kategorii najlepszy nowy banknot okolicznościowy/kolekcjonerski roku 2021. Komunikat na stronie NBP
14
20 zł, Ochrona polskiej granicy wschodniej, 2022
Autor projektu: Agnieszka Próchniak
Seria: RP – Rzeczpospolita Polska
Wymiary: 150 mm × 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu
15
20 zł, Mikołaj Kopernik, 2023
Autor projektu: Krystian Michalczuk
Seria: MK – Mikołaj Kopernik
Wymiary: 150 × 77 mm
Podłoże: polimerowe
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu
wstępny projekt: Polska – projekt banknotu kolekcjonerskiego
wpis na temat 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika
Banknot został wyróżniony nagrodą za najlepszy banknot kolekcjonerski High Security Printing Awards 2024 EMEA
Emisja związana ustanowieniem Roku Kopernika, upamiętniająca z 550. rocznicą urodzin Mikołaja Kopernika. Kopernik, w historii polskiej i z Polską związanej waluty, gościł na banknotach i monetach wielokrotnie. Przedstawiany był zarówno jako ekonomista oraz astronom. Oprócz banknotu zostanie także wyemitowana srebrna moneta kolekcjonerska oraz zestaw filatelistyczny Poczty Polskiej
16
20 zł, 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego, 2024
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: PW – Powstanie Warszawskie
Wymiary: 150 x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu
Emisja upamiętniająca 80. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego
17
20 zł, Tysiąclecie koronacji Bolesława Chrobrego, 2025
Autor projektu:
Seria:
Wymiary:
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu
Emisja upamiętniająca koronację pierwszego króla Polski Bolesława I Chrobrego
Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl
Źródło: Informacje pochodzą ze strony NBP