Przewodnik: Banknoty kolekcjonerskie Polski

Pierwszy banknot kolekcjonerski został wyemitowany 16 października 2006 roku. Początkowo banknoty miały różne nominały i wydawane były nieregularnie. Od 2009 r. dominującym nominałem stało się 20 złotych, jednak nie jest to regułą. W zależności od potrzeb nominał może nawiązywać do upamiętnianej rocznicy. Różniły się również wymiarami. Od 2017 r. banknoty drukowane są na podłożu o jednym wymiarze. Widać też tendencję do zwiększania nakładu. Banknoty z 2021 i 2022 r. mają kontrowersyjny wydźwięk propagandowy. Poniżej krótka charakterystyka wydanych banknotów.

  • Banknoty emitowane były nieregularnie. Pomiędzy pierwszym (2006) a drugim (2008) przerwa wynosiła rok. Pomiędzy piątym (2011) i szóstym (2014) – 2 lata
  • Od 2014 banknoty są emitowane co roku
  • Pierwsze dwa banknoty mają nominał 50 złotych (2006) i 10 złotych (2008)
  • Od 2009 r. nominał jest taki sam – 20 złotych, za wyjątkiem jedenastego (2019) – 19 złotych
  • Nakład jest nieregularny. Pierwszy banknot (2006) miał największy nakład wynoszący dwa miliony. Siódmy banknot (2015) – 30 000 sztuk
  • Szósty (2014) i piętnasty (2023) banknot został wydrukowany na podłożu polimerowy. Szósty był pierwszym i jedynym do 2023 r. banknotem złotego na tym podłożu
  • Dwunasty banknot (2020) został wydrukowany w orientacji pionowej – jest to jedyny banknot złotego w pionowej orientacji
  • Wymiary zróżnicowane. Największe – 150 x 77 mm, najmniejsze – 138 x 69 mm
  • Dwuliterowa seria i siedmiocyfrowy numer, dwukrotnie powtórzone na przedniej lub tylnej stronie:
    – litery związane z postacią lub wydarzeniem,
    – pierwszy banknot (2006) – liczba cyfr w numerze odpowiada nakładowi,
    – w pozostałych, pierwsze cyfry to zera, uzupełniające numer do siedmiu znaków – np. przy nakładzie 80 000 sztuk numer przybierze postać 0012345,
    – dwunasty banknot (2020) jest pod tym względem wyjątkowy: w obiegu znalazły się egzemplarz ze zdublowanym numerem seryjnym (przykład). Ponadto, drugi numer jest bez literowej serii i zawiera tylko pięć cyfr – co odpowiada nakładowi. Niektóre kolejne banknoty również są tak numerowane
  • Jedna emisja ad hoc (2022)
  • Wszystkie banknoty kolekcjonerskie, na zlecenie Narodowego Banku Polskiego (NBP), drukuje Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych w Warszawie
  • Wszystkie banknoty kolekcjonerskie emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi o wartości nominalnej
  • Niektóre banknoty można kupić w sklepie online NBP Kolekcjoner – patrz uwagi w zestawieniu

Banknote descriptions in English on the website of the National Bank of Poland

Zestawienie banknotów kolekcjonerskich od 2006 r.
wpis poświęcony rocznicy emisji pierwszego polskiego banknotu kolekcjonerskiego

NazwaNominałEmisjaNakładCenauwagi
datado sztuksprzedaży
1Jan Paweł II50 zł16.10.2006200000090 zł do kupienia
290. rocznica odzyskania niepodległości10 zł30.10.200880 00015 zł
3200. rocznica urodzin Juliusza Słowackiego20 zł23.09.200980 00029 zł
4200. rocznica urodzin Fryderyka Chopina20 zł22.02.2010120 00050 złdo kupienia
5100. rocznica przyznania Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie20 zł25.11,201160 00047 złw dziedzinie chemii
6100. rocznica utworzenia Legionów Polskich20 zł5.08.201450 00060 złpierwszy banknot
polimerowy
7600. rocznica urodzin Jana Długosza20 zł24.08.201530 00072 złz kodem 2D
81050. rocznica Chrztu Polski20 zł12.04.201635 00075 zł
9300-lecie koronacji Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej20 zł21.08.201755 00060 zł
10Niepodległość20 zł31.08.201850 00075 zł
11100-lecie powstania Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych
19 zł2.10.201955 00080 złpierwszy nietypowy
nominał, nawiązujący
do roku powstania PWPW
12Bitwa Warszawska 1920
20 zł11.08.202060 00080 złpierwszy banknot o orientacji pionowej;
zdublowane numery seryjne
13Lech Kaczyński. Warto być Polakiem20 zł9.11.202180 000100 zł
14Ochrona polskiej granicy wschodniej20 zł19.07.202280 000130 złdo kupienia;

pierwotna data emisji:
27 maja 2022;
pierwotny nakład:
70 000 sztuk;

emisja ad hoc
15Mikołaj Kopernik20 zł9.02.2023100 000160 złdo kupienia;

pierwotny nakład:
70 000 sztuk, później zwiększony do 80 000 sztuk;


pierwotna data emisji: 16 listopada 2022; emisja przesunięta na 2023 emisją ad hoc
Planowane
1680. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego20 zł26 lipca 202480 000?

Wizerunki banknotów kolekcjonerskich

1

50 zł, Jan Paweł II, 2006
Autor projektu: Andrzej Heidrich
Seria: JP – Jan Paweł
Wymiary: 144 x 72 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
wpis poświęcony 15. rocznicy emisji pierwszego banknotu kolekcjonerskiego

zestawienie


2

10 zł, 90. rocznica odzyskania niepodległości, 2008
Autor projektu: Maciej Kopecki
Seria: ON – odzyskanie niepodległości
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP

zestawienie


3

20 zł, 200. rocznica urodzin Juliusza Słowackiego, 2009
Autor projektu: Maciej Kopecki
Seria: JS – Juliusz Słowacki
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP

zestawienie


4

20 zł, 200. rocznica urodzin Fryderyka Chopina, 2010
Autor projektu: Grzegorz Pfeifer i Katarzyna Jarnuszkiewicz
Seria: FC – Fryderyk Chopin
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP

zestawienie


5

20 zł, 100. rocznica przyznania Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie, 2011
Autor projektu: Agnieszka Próchniak
Seria: MS – Maria Skłodowska
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP

zestawienie


6

20 zł, 100. rocznica utworzenia Legionów Polskich, 2014
Autor projektu: Andrzej Heidrich
Seria: LP – Legiony Polskie
Wymiary: 147 x 67 mm
Podłoże: polimerowe
opis banknotu na stronie NBP
Banknot został wyróżniony Banknote of the Year Award, 2015 r.
Najlepszy banknot kolekcjonerski świata Currency Conference, Vancouver, Kanada, 2015 r.
Banknot jest zmodyfikowaną kopią projektu niewprowadzonego do obiegu banknotu o nominale 5 000 000 złotych

zestawienie


7

20 zł, 600. rocznica urodzin Jana Długosza, 2015
Autor projektu: Andrzej Heidrich
Seria: JD – Jan Długosz
Wymiary: 138 x 69 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
podstrona poświęcona banknotowi

zestawienie


8

20 zł, 1050. rocznica Chrztu Polski, 2016
Autor projektu: Krystian Michalczuk
Seria: AB –  łacińskie Anniversarium Baptismi vel Baptismati, co oznacza Rocznicę Chrztu
Wymiary: 144 x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
Najlepszy banknot kolekcjonerski na świecie Currency Conference, Kuala Lumpur. Malezja, 2017 r.

zestawienie


9

20 zł, 300-lecie koronacji Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej, 2017
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: JG – Jasna Góra
Wymiary: 150 mm x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP

zestawienie


10

20 zł, Niepodległość, 2018
Autor projektu: Agnieszka Próchniak
Seria: RP – Rzeczpospolita Polska
Wymiary: 150 mm x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP

zestawienie


11

19 zł, 100-lecie powstania Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, 2019
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: RP – Rzeczpospolita Polska
Wymiary: 150 mm x 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP

zestawienie


12

20 zł, Bitwa Warszawska 1920, 2020
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: RP – Rzeczpospolita Polska
Wymiary: 77 mm x 150 mm
Podłoże: papierowe
Orientacja: pionowa przedniej i tylnej strony
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu

zestawienie


13

20 zł, Lech Kaczyński. Warto być Polakiem, 2021
Autor projektu: Justyna Kopecka
Seria: LK – Lech Kaczyński
Wymiary: 150 mm × 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu
Podczas gali High Security Printing Awards 2022 banknot został ogłoszony zwycięzcą w kategorii najlepszy nowy banknot okolicznościowy/kolekcjonerski roku 2021. Komunikat na stronie NBP

zestawienie


14

20 zł, Ochrona polskiej granicy wschodniej, 2022
Autor projektu: Agnieszka Próchniak
Seria: RP – Rzeczpospolita Polska
Wymiary: 150 mm × 77 mm
Podłoże: papierowe
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu

zestawienie


15

20 zł, Mikołaj Kopernik, 2023
Autor projektu: Krystian Michalczuk
Seria: MK – Mikołaj Kopernik
Wymiary: 150 × 77 mm
Podłoże: polimerowe
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu
wstępny projekt: Polska – projekt banknotu kolekcjonerskiego
wpis na temat 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika

Emisja związana ustanowieniem Roku Kopernika, upamiętniająca z 550. rocznicą urodzin Mikołaja Kopernika. Kopernik, w historii polskiej i z Polską związanej waluty, gościł na banknotach i monetach wielokrotnie. Przedstawiany był zarówno jako ekonomista oraz astronom. Oprócz banknotu zostanie także wyemitowana srebrna moneta kolekcjonerska oraz zestaw filatelistyczny Poczty Polskiej


16

20 zł, 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego, 2024
Autor projektu:
Seria:
Wymiary:
Podłoże:
opis banknotu na stronie NBP
opis na blogu

Emisja upamiętniająca 80. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego

zestawienie


Dozwolone użycie informacji i materiałów pod warunkiem wskazania wpisu lub news.notafilia.pl

Źródło: Informacje pochodzą ze strony NBP